De handelsovereenkomst van de EU met Canada (CETA) brengt de democratie, de milieubescherming en de gezondheid van de EU-burgers in gevaar. Het verdrag schakelt het Europees Parlement uit en versterkt in plaats daarvan de macht van regeringen en bureaucraten.
Naast dit gebrek aan democratie werken de CETA-commissies in het geheim. Het is niet mogelijk om gedetailleerde notulen van hun onderhandelingen te krijgen, wat voor lobbyisten een perfecte speelruimte betekent. Dit zijn de conclusies van een nieuw rapport van foodwatch. Het rapport toont ook gedetailleerde voorbeelden hoe CETA de EU-regelgeving kan beïnvloeden als het gaat om residuen van pesticiden, hygiënecontroles of invoerregels voor genetisch gemodificeerde organismen.
Op zoek naar die ene tegenstem
Al vijf jaar lang strijdt foodwatch om de ratificatie van CETA door de Europese lidstaten tegen te houden. Op 21 september in 2017 werd het meest ondemocratische handelsverdrag wat we ooit gezien hebben, voorwaardelijk aangenomen door de Europese Unie. En vandaag. 5 jaar na dato, is die strijd op zijn hevigst. Het is namelijk nu dat in veel lidstaten de definitieve, belangrijkste stemmingen plaatsvinden. Nu wordt bepaald of een land nu na al die jaren voor, of tegen het verdrag gaat zijn. Nog 11 staten moeten zich uitspreken en er hoeft maar één land tegen te stemmen om het verdrag van tafel te vegen.
In Nederland is die stemming al geweest, met helaas een nipte meerderheid voor het verdrag. Daarom richt foodwatch zich nu op andere Europese landen. Zo moeten de regeringen van onder andere Duitsland en Frankrijk nog gaan stemmen. Het nieuwe foodwatch-rapport is een belangrijk argument voor de andere landen om het verdag van tafel te vegen en wordt vandaag gezamenlijk gepubliceerd door alle europese foodwatch-kantoren.
"Wij blijven strijden om CETA te stoppen. Jouw hulp is daarbij van onmisbaar belang. Want foodwatch weigert elke subsidie van overheid en voedselindustrie. We willen namelijk altijd en overal kunnen zeggen wat we willen, tegen wie we dat willen. Het zijn donaties van mensen zoals jij, onze achterban, die ons werk mogelijk maken. Daarom vraag ik je vandaag om je steun. Zou je ons willen helpen met een gift? Ik ben je daar enorm dankbaar voor! " - Nicole van Gemert, directeur foodwatch Nederland
Foodwatch-rapport 2022 na 5 jaar CETA:
"CETA - Een aanval op gezondheid, milieu, consumentenbescherming en democratie"
De nieuwe publicatie is het resultaat van drie jaar lang onderzoek naar ‘geheime’ documenten van de vergaderingen van de CETA comités. Op het eerste gezicht verlaagt het verdrag de tarieven en bevordert het de handel tussen de partijen. Maar uit het rapport blijkt dat de democratie, de milieubescherming en de voedselveiligheid in gevaar is. Het verdrag schakelt het Europees Parlement uit en versterkt in plaats daarvan de macht van regeringen en bureaucraten. Een Trojaans paard dus dat Europa heeft binnengehaald!
Het nieuwe foodwatch-rapport geeft een gedetailleerde analyse en geeft voorbeelden van de belangrijkste bedreigingen van de overeenkomst:
- CETA creëert een parallel rechtssysteem voor bedrijven.
Na volledige ratificatie zal CETA een Investment Court System (ICS) oprichten dat internationale bedrijven in staat stelt regeringen aan te klagen wanneer nieuwe wetten tegen hun toekomstige winstbelangen ingaan. Dit creëert een afschrikwekkend effect dat progressieve wetgeving, bijvoorbeeld om te reageren op de klimaatcrisis, verhindert. Volgens foodwatch is alleen al de invoering van het speciale rechtssysteem een geldige reden om CETA niet te ratificeren.
Op verzoek van de Duitse regering heeft de Europese Commissie een interpretatieverklaring [in het Engels] van het CETA Gemengd Comité geïnitieerd om de reikwijdte van het ICS te beperken. Foodwatch betwijfelt, samen met andere organisaties, of dit voldoende zal zijn om de macht van bedrijven om regeringen aan te klagen in te perken. Het Duitse Umweltinstitut Munchen schreef hierover een juridische verklaring [in het Duits].
- CETA gaat voorbij aan democratische grondbeginselen.
CETA comités vergaderen in het geheim en hebben uitgebreide bevoegdheden, maar hun beslissingen worden niet gecontroleerd door het Europees Parlement. De CETA-comités bestaan uit niet-gekozen ambtenaren uit de EU en Canada. Noch het Europees Parlement noch het publiek heeft een gedetailleerd inzicht in wat er wordt onderhandeld, ook al kunnen de comités verstrekkende, internationaal bindende besluiten voorbereiden over zeer gevoelige kwesties zoals invoerregels voor residuen van bestrijdingsmiddelen, controles op de hygiëne van vlees en genetisch gemodificeerde organismen. Dit gebrek aan transparantie maakt het de industrielobby gemakkelijk.
- CETA ondermijnt consumenten- en milieubescherming
Het voorzorgsbeginsel is vastgelegd in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (artikel 191). Volgens dit beginsel kunnen de autoriteiten een stof, bijvoorbeeld een bestrijdingsmiddel, preventief verbieden als er aanwijzingen zijn dat deze schadelijk kan zijn voor de gezondheid of het milieu. De bewijslast ligt bij de producent. CETA brengt dit beginsel in gevaar, omdat de Canadese regering Europa onder druk zet om af te stappen van het voorzorgsbeginsel en de (lagere) regels van Canada als gelijkwaardig te erkennen.
De afgelopen vijf jaar zijn de meeste onderdelen van de CETA-overeenkomst al voorlopig toegepast, hoewel de handelsovereenkomst nog niet door alle EU-lidstaten is bekrachtigd. De parlementen van Frankrijk, Duitsland en Italië behoren tot de 11 die nog hun goedkeuring moeten geven.