Onze Successen

De prijs die niemand wil! Ieder jaar weer leiden de nominaties voor het Gouden Windei bij producenten tot enige paniek. Misleidende verpakkingen bestaan bij de gratie van stilte. Als misleidende marketingtrucs de aandacht krijgen die ze verdienen, gaan producenten vaak overstag. Naast het succes van aangepaste producten heeft deze verkiezing vooral ook een afschrikkend effect op andere fabrikanten die minder snel voor misleiding kiezen uit vrees voor de publieke schandpaal. In 2022 wordt het Gouden Windei voor de 13e keer uitgereikt. In de afgelopen jaren hebben meer dan 110.000 mensen meegedaan aan het stemmen op genomineerde producten.

Uit onderzoek van foodwatch blijkt dat veel vergunningen voor pesticiden zonder voorgeschreven veiligheidstoets worden verlengd door tijdsgebrek. Daarnaast had de industrie een flinke vinger in de pap als het ging om het beoordelingsproces voor glyfosaat, het gif bekend van Roundup.  Wij hebben deze misstanden blootgelegd en richten de schijnwerpers op machtsmisbruik van de industrie, de gezondheidsrisico's van de gifstoffen en de milieuschade die ze veroorzaken.  We oefenen druk uit op besluitvormers. Zo is de vergunning voor de onkruidverdelger glyfosaat in 2017 niet met 10  maar met 5 jaar verlengd en zit de vernieuwing van dit jaar op de wip.

Door de aanhoudende druk van foodwatch en vele andere organisaties ging het omstreden handelsverdrag met Amerika, TTIP, in de ijskast. Daarnaast legde foodwatch in 2016 de basis voor een breed verzet tegen het CETA verdrag met Canada. Ruim 150.000 mensen sloten zich  aan bij onze oproep voor een referendum tegen CETA. Met de openbaarmaking van vergaderdocumenten en verslagen van gesloten commissies toonden we aan dat CETA een ondemocratisch verdrag is dat mens, dier en milieu schaadt. Helaas is het CETA verdrag in Nederland toch geratificeerd, maar met onze collega's uit Duitsland en Frankrijk strijden we door. 

Als consument kun je niet zien of jouw eten is vervuild met minerale oliën (potentieel genotoxisch en kankerverwekkend). Je ziet niet aan de verpakking of daar schadelijke stoffen uit lekken. Daarom onderzocht foodwatch in 2019 verpakkingen babymelkpoeder, omdat pasgeborenen een heel kwetsbare doelgroep zijn. Een paar jaar daarvoor onderzochten we al 120 pakken rijst, pasta, cornflakes en andere voedselproducten. En in 2021 hebben we nog een batch met gangbare producten uit de supermarkt via onafhankelijke dubbel uitgevoerde laboratoriumtest laten onderzoeken. Wat blijkt: veel bekende A-merken en huismerken zijn vervuild met minerale oliën.  Na onze oproep aan supermarkten om vervuiling van voedsel met schadelijke minerale oliën tegen te gaan, beloofden meer dan 13 supermarktketens en verschillende fabrikanten om maatregelen te nemen. Het babymelk-onderzoek kwam zelfs op de agenda van de Europese Commissie terecht. Zowel op nationaal of Europees niveau worden de maximumwaarden voor minerale olie in voedsel verlaagd.

Na een jarenlange campagne voor een lobbyvrij en onafhankelijk voedselkeuzelogo in Nederland en Europa, bleek voor foodwatch dat de  Nutri-Score de beste keuze is. Een campagne en handtekeningenactie hebben ertoe geleid dat de Nederlandse regering heeft besloten tot invoering van dit voedselkeuzelogo. Foodwatch zet haar camapgne nog altijd voort om het logo zowel op nationaal op Europees niveau verplicht te maken, zodat ongezonde producten ontmaskerd worden en consumenten  producten uit dezelfde categorie in één oogopslag kunnen vergelijken.

Energiedrankjes in ziekenhuizen of voor jongeren in de supermarkt, schaamteloze sport- en jongerenmarketing van Red Bull. Dit kon zo niet langer. Na acties van foodwatch stopten verschillende ziekhuizen en supermarkten met de verkoop of promotie van de ongezonde drankjes. Later hebben we geinventariseerd hoeveel supermarktketens voor een minimum leeftijdsgrens zijn voor energiedrankjes. Dat blijkt 80% te zijn. De supers willen dus wel, nu het CBL en de overheid nog...

Samen met de ‘Alliantie Stop kindermarketing ongezonde voeding’ pakt foodwatch kindermarketing aan. Al in 2016 werd na onze intensieve campagnes beloofd kinderhelden op de verpakkingen van ongezonde voeding weg te halen. Kinderen verleiden tot het eten van nog meer ongezond eten is niet ethisch. De belofte werd niet waargemaakt waarna foodwatch diverse acties voerde om het onder de aandacht te krijgen. Eind 2018 werden door de industrie concrete stappen gezet kinderhelden van verpakkingen te verwijderen. Ook veroordeelde de Reclame Code Commissie  twaalf voedselfabrikanten voor ongeoorloofde kindermarketing na klachten van foodwatch.

De petitie die in 2017 door foodwatch werd ingezet tegen de btw-verhoging op groente en fruit werd ook in 2018 nog massaal getekend. Hoewel de politiek doof was voor de protesten en de btw-verhoging heeft ingevoerd bleef foodwatch aandacht vragen voor het verschil in prijzen van gezond voedsel in tegenstelling tot ongezond voedsel. En dat werkte! In het nieuwe coalitieakkoord is de afschaffing van btw op groente en fruit opgenomen! Maar, dat wil de regering pas doen in 2024, omdat het te ingewikkeld zou zijn om sneller af te schaffen. Wij blijven campagnevoeren om het zo snel mogelijk door te voeren.

Kwik is zeer giftig voor mensen. Toch dreigde de Europese Commissie in 2015 méér kwik in vis toe te staan dan voorheen. Waarom? Om de belangen van de visserij te beschermen. Kwik komt onder meer uit kolencentrales in zee terecht, waar het zich omzet in methylkwik dat honderd keer giftiger is. Daardoor bevatten vooral roofvissen als zwaardvis en tonijn veel meer kwik dan de Europese norm. Als reactie koos de commissie niet voor consumentenbescherming, maar stelde voor om de maximaal toegestane kwikwaarden in de meest besmette vissen te verhogen. foodwatch verzette zich tegen dit schandalige voornemen en slaagde erin het besluit, dat gepland stond voor oktober, uit te stellen.

Foodwatch ontdekte verboden gebleekt meel in geïmporteerd voedsel. Geen één van de 86 Amerikaanse importproducten die foodwatch onderzocht, bleek geheel te voldoen aan de Europese etiketteringsregels. Supermarkten haalden de bewuste producten direct uit de schappen, en diverse importeurs pasten hun etiketten aan.

Hoge concentraties anorganisch arsenicum in kindervoeding, grote hoeveelheden schadelijke minerale oliën in kaaswafels, grote concentraties bestrijdingsmiddelen op gojibessen, en aardbeien die meer dan zes keer zoveel resten bestrijdingsmiddelen bleken te bevatten dan ander fruit… In al deze gevallen had de NVWA niet of niet adequaat ingegrepen. De aandacht die we hiervoor vroegen, leidde tot Kamervragen en uiteindelijk tot beloftes van het kabinet voor verbetering.

Politici zijn het veelvuldig eens met de kritiek van foodwatch op het functioneren van de NVWA. Boetes voor voedselfraude zijn fors verhoogd. Overtreding van de Warenwet kost nu tot € 810.000 (dit was € 4.500). Wie zich niet houdt aan de wet betaalt 10 procent van zijn omzet (zonder maximum) in plaats van maximaal € 20.000

Medio 2017 kwam aan het licht dat miljoenen eieren besmet waren met het verboden verdelgingsmiddel fipronil. De eerste melding hierover ontving de NVWA al een half jaar eerder, maar ze verzuimde in te grijpen. Er werden geen tests gedaan, consumenten werden veel te laat, onvolledig en zelfs verkeerd voorgelicht en de NVWA hield de eiersector de hand boven het hoofd door leugens niet te corrigeren. foodwatch voorzag media, politiek en de evaluatiecommissie van informatie en zette het belang van de consument, dat steeds dreigde onder te sneeuwen in deze enorme crisis, onvermoeibaar voorop.

De namen van 1.800 afnemers van het vlees van Willy Selten, de ondernemer die paardenvlees en rottend vlees doorverkocht als rundvlees, werden begin 2016 door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bekendgemaakt. Dit was het resultaat van jarenlang juridisch touwtrekken door foodwatch om de onderste steen boven te krijgen en consumenten volledig te informeren over voedselschandalen. De rechtszaak zet een belangrijke stap in de richting van meer transparantie: voortaan kan de NVWA consumenten niet meer zonder reden informatie over voedselfraude onthouden.

Na lang strijden kreeg foodwatch horeca-inspectierapporten van de NVWA boven tafel. De NVWA ontwikkelde een app waarmee consumenten nu beter kunnen kijken welke horecagelegenheden zijn onderzocht en wat daarvan de resultaten zijn. Zo kunnen consumenten achterhalen waar ze aan toe zijn. Update 2020: de NVWA maakt de inspectierapporten nu binnen 2 weken in plaats van 6 openbaar op haar website. En niet alleen horeca uit de grote vier steden, maar alle horecazaken in Nederland worden vermeld. 

Onze eerdere acties tegen de invloed van voedselfabrikanten op het Nationaal schoolontbijt en het Koningsontbijt, wierpen in 2015 hun vruchten af. Deze kinderfeestjes leken vooral verworden tot een feestje van voedselfabrikanten die ongestoord op scholen bij het ontbijt reclame konden maken voor hun ongezonde producten. Het Nationaal Schoolontbijt werd aangepast: de producten op de ontbijttafels waren aanzienlijk gezonder dan voorheen.

Door een actie van foodwatch stopten de meeste retailers en winkels met de verkoop van producten met AZO-kleurstoffen (‘de Southhampton Six’). Deze kleurstoffen worden ervan verdacht nadelig te zijn voor de activiteit en oplettendheid van kinderen. We blijven actievoeren totdat er in Nederland geen winkels meer over zijn waar producten met deze kleurstoffen worden verkocht!

Meerdere voedselfabrikanten hebben in 2019 en 2020 aangegeven te zullen stoppen met het gebruik van E171 in hun producten. Dit hebben zij foodwatch toegezegd nadat de NVWA op aandringen van foodwatch concludeerde dat er een mogelijke relatie is tussen de consumptie van de witte kleurstof titaniumdioxide (E171) en een hoger risico op darmkanker. 

De meeste mensen eten dagelijks te veel suiker, zout en vet. Foodwatch brekend sinds 2019 daarom zogeheten 'maxdagen' . Naar analogie van World Overshoot Day. Op een bepaalde datum in het jaar heeft een bepaalde leeftijdsgroep al de maximale hoeveelheid van een voedingsstof op voor een heel jaar. Op 9 juli 2022 viel de eerste Suikermaxdag, voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 8 jaar. Op 14 juli was de eerste Zoutmaxdag van 2022: voor mannen van 31 tot 50 jaar. Met onze Suikermaxdag en Zoutmaxdag weten we elk jaar veel media-aandacht weten te genereren. Hiermee ontstaat bewustwording en aandacht voor de overconsumptie van zout en suiker.   

Doordat foodwatch samen met de andere partners van ‘End the Cage Age’ meer dan een miljoen handtekeningen heeft verzameld in Europa, is het Burgerinitiatief in 2020 geldig verklaard. Alleen al uit Nederland zijn 120.000 handtekeningen gekomen. Dankzij het Burgerinitiatief is de Europese Commissie wettelijk verplicht een standpunt in te nemen en heeft er een hoorzitting plaatsgevonden in het Europees Parlement. Het parlement besloot vervolgens een einde aan de kooien te willen maken. Op dit moment wachten we de maatregelen uit Brussel daarvoor af.