Het is al een hele tijd stil rond het vrijhandelsverdrag CETA tussen Canada en de Europese Unie. Maar dit is een bedrieglijke stilte. Want in de zwarte doos die CETA is, draait een onzichtbaar raderwerk: de CETA-commissies onderhandelen over zaken die ons allemaal rechtstreeks aangaan. Het gaat over de kwaliteit van ons voedsel: over bestrijdingsmiddelen, voedselcontroles, genetische manipulatie. Hiermee zijn serieuze bedreigingen voor jouw en mijn gezondheid gemoeid. Maar het publiek komt er niets over te weten.
Sinds 2017 passen Canada en de Europese Unie CETA al oogluikend toe. In tal van commissies onderhandelen ze over voedselkwaliteit en gezondheidsbescherming voor 447 miljoen EU-burgers, maar die worden geacht daar niets van te weten. De CETA-comités vergaderen in het geheim.
Onze waarden worden te grabbel gegooid
Zo laat de EU over het algemeen alleen bestrijdingsmiddelen toe op haar akkers als bewezen is dat ze veilig zijn. Canada doet het tegenovergestelde - de autoriteiten laten pesticiden veel gemakkelijker toe - en verbieden ze alleen als wetenschappelijk is bewezen dat ze schadelijk zijn.
In de CETA-commissies maakt Canada zich sterk voor een gelijke behandeling van beide benaderingen. Met andere woorden, voedselimporten uit Canada zouden niet langer hoeven te voldoen aan Europese normen voor residuen van bestrijdingsmiddelen. Ze moeten alleen voldoen aan Canadese normen. Dit betekent dat in de toekomst landbouwgif dat in de EU verboden is, op ons bord terecht kan komen - een reële bedreiging voor onze gezondheid.
Het standpunt van Canada komt overeen met dat van de landbouwlobby, die een laksere regelgeving voor bestrijdingsmiddelen wil. We mogen en kunnen niet weten of de EU zich hiertegen zal verzetten. Bovendien wordt het EU-parlement in de kou gezet: Ook is er nog steeds geen democratische controle.
De strijd die foodwatch voert tegen handelsverdragen die niet dezelfde standaarden hebben kent al een lange adem. In de afgelopen drie jaar heeft foodwatch de Europese Commissie herhaaldelijk om informatie over CETA gevraagd. Maar de Europese Commissie geeft slechts oppervlakkige samenvattingen van de onderhandelingen in de CETA-comités en is van mening dat het "niveau van transparantie voldoet aan de hoogste normen voor transparantie bij de tenuitvoerlegging van vrijhandelsovereenkomsten".
De achterkamertjespolitiek van de CETA-onderhandelingen is onaanvaardbaar. We hebben het recht te weten wat de EU Commissie met Canada bekokstooft. Er zijn door foodwatch ook verdere verzoeken om informatie gedaan aan de EU. Want alleen door transparantie kunnen we weten dat gezondheidsbescherming, consumentenrechten en milieubescherming in de CETA-commissies niet het slachtoffer worden van de winstbelangen van de landbouwindustrie.
Zeer waarschijnlijk zal de Eerste Kamer kort vóór of, waarschijnlijker, na het komende zomerreces plenair te stemmen over CETA, waarna het verdrag geratificeerd kan worden. Of niet natuurlijk: dat hangt af van de stemming en de publieke druk die we nog op kunnen voeren. Als het aangenomen wordt weten we nog steeds niet precies wat dit verdrag voor ons gaat betekenen. Zonder ook te weten wat er in de geheime comités wordt bekokstoofd en zonder democratische controle als het gehele verdrag in werking is.
Foodwatch heeft inmiddels twee onderzoekers ingehuurd om duizenden documenten door te spitten. Als het Nederlandse parlement dit niet doet zijn wij als waakhond nodig. Jij kunt ons helpen om licht in de CETA-duisternis te brengen.
