Niemand wordt fysiek ziek van misleidende voedselverpakkingen in de supermarkt. Toch is het misselijkmakend te noemen dat voedselproducenten iedere keer weer over de grens tussen marketing en misleiding gaan.
Weet dat foodwatch er is om voor jou een tegengeluid te bieden. We maken een vuist tegen de vrijheid die voedselproducenten zich dagelijks toe-eigenen om ons te misleiden. Dit geluid kan alleen maar hard klinken met hulp van oplettende foodwatchers, wanneer we samen aan de bel trekken en verdachte voedselproducten aankaarten. Kom jij misleiding tegen? Meld het ons!
Graag noemen we hier een aantal - helaas niet alle - veelvoorkomende vormen van misleiding, zodat je zelf (nog beter) in de supermarkt op kunt letten.
Clean labels
Steeds meer consumenten zijn huiverig voor E-nummers. Veel voedselfabrikanten zetten daarom geen E-nummers bij de ingrediënten, maar schrijven de namen voluit. Dat mag gewoon. Maar weet iedere consument wat titaniumdioxide is? En dat dit het inmiddels verbannen E-nummer E171 is? Dat het genotoxisch is en dat na het einde van een overgangstermijn echt niet meer in voedselproducten mag zitten per 8 augustus 2022? Wij kwamen met koningsdag nog E171 tegen in de Oranje Soesjes van Albert Heijn.
Lok-ingrediënten
Staan groots in woord en beeld op de voorkant van de verpakking, maar zitten bij bestudering van de ingrediënten op de achterkant maar marginaal in het voedingsmiddel. Neem Philadelphia Truffelroomkaas met 0,07% truffel, terwijl andere producten ‘met truffel’ zo tussen de 2 en 5% truffel hebben.
Aroma-alarm
Staat er op de verpakking ‘smaak’, ‘flavour’, ‘stijl’, of ‘style’, dan gaat bij ons het aroma-alarm af. 9 van de 10 keer kun je er als consument vanuit gaan dat er geen grammetje van de hoofdsmaak is gebruikt, maar alleen een (kunstmatig) aroma. Zo heeft Healthy People Kefir bosbessensmaak welgeteld 0% bosbessen (vers, sap of desnoods concentraat), maar alleen maar aroma.
Shrinkflation
De verpakking wordt kleiner, maar de prijs blijft hetzelfde, of wordt zelfs hoger. Duurdere grondstoffen wikkelen voedingsmiddelenfabrikanten maar graag af op consumenten. En veel minder vaak op aandeelhouders. Een moeilijke om te ontdekken, want vaak zijn oude verpakkingen en kassabonnetjes al weggegooid…
Ambachtelijk, puur, natuurlijk, traditioneel, vers
Deze termen zijn niet beschermd of gereguleerd. Dus verwacht in de Huzarensalade Grand-Mère van fabrikant Van Oers niet een simpel en smakelijk recept zoals grootmoeder het zou maken, maar welgeteld 14 E-nummers. Welke grootmoeder heeft al die additieven in haar keukenkastje staan?
Land van oorsprong
Het is voor diverse voedselgroepen verplicht om het land van oorsprong of de plaats van herkomst te vermelden, maar we komen nog altijd heel veel fouten tegen. Neem groente en fruit. Op het schapkaartje staat dat de appels uit Chili komen, maar op het etiket staat Frankrijk. Welke er klopt, dat kan niemand vertellen.
EU-wetgeving is een net met veel te grote mazen
In 2001 is de algemene levensmiddelenwetgeving van de EU (de General Food Law, regulering 178/2001) opgesteld om Europese consumenten te beschermen tegen gezondheidsrisico's en fraude, zodat schandalen zoals de BSE-crisis in de toekomst niet meer mogelijk zouden zijn.
De invoering is een positieve stap geweest, maar de levensmiddelenwetgeving schiet na 20 jaar aan veel van haar doelstellingen voorbij. Het is daarom nauwelijks een succes te noemen. Er zijn nog zoveel bepalingen veel te zwak, er zijn zoveel mazen in de wet, en de verordening wordt niet naar behoren gehandhaafd door de lidstaten.
Wat wil foodwatch?
De Europese Commissie voert momenteel slechts cosmetische veranderingen aan de wetgeving door. Foodwatch voert hierover al jaren campagne. Eerder hebben we al eens acht eisen (let op: Engelstalig document van foodwatch International) opgesteld en in Brussel voorgelegd om tot betere consumentenbescherming te komen.
Rond misleiding willen we onder andere dat de Europese wet wordt aanpast om ook potentieel misleidende uitingen te verbieden. Nu komen fabrikanten vaak nog met misleidende informatie weg, omdat het moeilijk is om te bewijzen dat iets daadwerkelijk misleidend is. Zoals bij de voorbeelden in deze nieuwsbrief. Ons voorstel maakt het makkelijker om misleiding te voorkomen!
Tot die tijd, help ons, stuur misleidende producten in! Onze acties hebben resultaat. Fabrikanten moeten vaak hun producten aanpassen of reclames terugtrekken als we van de Reclame Code Commissie gelijk krijgen. Als we een misleidend product nomineren voor ons Gouden Windei, dan gaan producenten uit angst voor alle media-aandacht ook vaak overstag. Misleidende voedselproducenten vinden het bovendien niet leuk als we ze te kaak stellen in onze vaste rubriek Misleiding op Maandag op social media.
Kom je dus een voedingsmiddel tegen waarvan je denkt dat het consumenten misleidt, laat het ons weten via ons Meldpunt Misleiding!