Belangrijke stappen gezet om voedselspeculatie aan te pakken

Afgelopen week was cruciaal in onze campagne tegen voedselspeculatie. De Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de EU hebben eindelijk de herziening van de Europese financiële marktregelgeving (MIFID 2) afgerond. Dit is dé kans om voedselspeculatie aan te pakken: onze voedselzekerheid hangt er vanaf. Het is onacceptabel dat de top tien beleggingsfondsen in het eerste kwartaal van 2022 meer dan twee miljard winst hebben gemaakt door in te zetten op graan- en sojamarkten, terwijl voedselonzekerheid toeneemt en graanimporterende landen geconfronteerd worden met een verdubbeling van voedselprijzen.

Voedselspeculatie: wat was het ook alweer?

Voedselspeculatie is het kopen en verkopen van voedselproducten op financiële markten met als doel winst te maken. Al sinds 2011 proberen wij te laten zien dat voedselprijzen in belangrijke mate worden bepaald door speculatie: boeren hebben niets meer te zeggen over de prijs die ze willen voor hun producten. De speculanten bepalen de prijs en genieten van schaarste zodat de prijs kan worden opgedreven.  Zij verdienen aan honger.

In 2008 werd speculatie al ontdekt als een versnellende factor in de voedselcrisis: 15 jaar later lieten de Russische invasie in Oekraïne en de daaruit voortvloeiende prijsstijgingen op voedselgrondstoffenmarkten zien dat het probleem nog steeds niet is opgelost. Sterker nog, op het hoogtepunt van de crisis werd 80% van de tarweaankopen als speculatief gekwalificeerd en voornamelijk uitgevoerd door financiële spelers: beleggingsfondsen en investeringsbanken.

Lees er hier meer over >>

De EU aan zet

Nadat Foodwatch een petitie heeft gelanceerd die gericht was aan de regeringsleiders zijn we achter de schermen begonnen met een intensieve lobby om excessieve speculatie aan te pakken. Uiteindelijk werden er verschillende voorstellen aangenomen door het Europese Parlement. Van daaruit werd er onderhandeld met de Europese Commissie. Afgelopen week bleek de besluitvorming haar laatste week in te gaan en heeft Foodwatch samen met Oxfam en CCFD-Terre Solidaire nog razendsnel een brief uitgestuurd naar de ministers. En met resultaat!

In de brief vroegen we de regeringsleiders om verschillende voorstellen tot verbetering en transparantie te steunen. Zo vroegen we om dezelfde (strengere) regels voor multinationals als voor financiële spelers op de wereldmarkt, we vroegen om manieren om in te grijpen bij excessieve speculatie. Ook vroegen we om een evaluatiemoment over twee jaar, om het financiële beleid waar nodig weer bij te sturen. Een andere idee was het instellen van minimale termijnen voor het vasthouden van grondstoffen, waardoor het handelen voor giga winsten op korte termijn niet meer mogelijk is.

Vorige week werd een akkoord bereikt. Er komen strengere eisen en ook is het voorstel om deze eisen te evalueren aangenomen. Hoewel dit technisch klinkt, zijn er toch belangrijke stappen gezet op weg naar een wereld waarin transparantie wordt geëist van speculanten die maar één doel hebben: geld verdienen over de ruggen en honger van anderen.

En nu?

Midden in de voedselcrisis zijn wij als consumenten de grote verliezers in het debat over stijgende voedselprijzen. Financiële spelers - banken, beleggingsfondsen, verzekeringsmaatschappijen -profiteren van een ondoorzichtig en laks systeem om te speculeren op voedselgrondstoffen en aarzelen niet om in te zetten op een onderwerp dat zo cruciaal is als voedselzekerheid. Om dat tegen te gaan hebben we samen met jou belangrijke stappen gezet. Maar we zijn er nog niet. Samen met verschillende andere maatschappelijke organisaties doen we op dit moment meer onderzoek naar speculatie. Ook blijft onze petitie aan de regeringsleiders onverminderd van kracht. Zolang speculanten geen verantwoording af hoeven te leggen en aan strenge regels moeten voldoen, gaat onze strijd onverminderd door.