Uitspraak: consumenten misleid met opgehokt ‘vrije uitloop' ei
Goed nieuws tegen oplichter-ei!
We hebben gelijk gekregen in onze klachten tegen misleidende eierdoosjes. Dat oordeelt de Reclame Code Commissie in hun uitspraken over 'vrije uitloop' en biologische eieren van Albert Heijn, Aldi, Lidl, Plus en Wegman (bij Dekamarkt). Onterecht maakten zij op hun verpakkingen reclame over hoe heerlijk de kippen vrij konden uitlopen. Maar toen wij die doosjes kochten gold er een ophokplicht vanwege de Vogelgriep. De kippen zaten dus al maandenlang binnen!
Afgelopen weken druppelden de uitspraken van de Commissie bij ons binnen. De commissie concludeert dat de producenten in overtreding zijn geweest door consumenten te misleiden over vrije uitloop van leghennen. Op de doosjes stonden teksten over de kippen, zoals dat zij "lekker buiten in de openlucht" rond kunnen scharrelen en plaatjes van kippen in een weide met bloemen.
De producenten schetsen zowel op hun eierdoosjes als online een onrealistisch beeld van het leven van leghennen tijdens de ophokplicht. Ze verzuimen het ook op het doosje of op het schap te vermelden dat er van vrije uitloop geen sprake is. Anke Bakker, campaigner bij Foodwatch:
“Consumenten die het belangrijk vinden om eieren te kopen van kippen die een beter leven hebben gehad, en daar graag wat meer voor neertellen, zijn niet geïnformeerd over het feit dat de eieren afkomstig zijn van kippen die maandenlang binnen hebben gezeten. Alleen met eerlijke informatie kunnen consumenten een weloverwogen besluit nemen over welke eieren ze kopen of dat ze er misschien wel helemaal van afzien.”
Dit zijn de gewonnen zaken tegen misleidende eierdoosjes:
Wat betekenen de uitspraken?
De Reclame Code Commissie beoordeelt de verpakkingen van eierdoosjes bij vijf supermarkten als misleidend. De Commissie vraagt de supermarkten dan ook aan om “niet meer op een dergelijke wijze reclame te uiten”. Het gaat bij Aldi, Plus en Wegdam (Dekamarkt) om vrije uitloopeieren en bij Lidl om biologische eieren. De Albert Heijn ging zowel bij vrije uitloop als bij biologische eieren in de fout. Deze supermarkten zullen de verpakking van hun eieren moeten aanpassen zodra er weer een ophokplicht wordt ingesteld. Er loopt nog een bezwaartermijn van 14 dagen waarin de supermarkten bezwaar kunnen maken tegen de uitspraken. Doen zij dit niet, dan wordt het besluit definitief.
We dienden meer klachten in over misleidende eierdoosjes. De klachten tegen Blije Kip (buitenei, biologisch en vrije uitloop), Jumbo (vrije uitloop en biologisch) en Rondeel van Albert Heijn zijn afgewezen. Foodwatch maakt bezwaar tegen de uitspraken over Blije Kip en zal de overige uitspraken nog nader bestuderen voor mogelijke vervolgstappen.
Ophokplicht eerder regel dan uitzondering
Toen wij de klachten indienden in maart dit jaar, gold er al 4 maanden een ophokplicht. De Rijksoverheid is continu druk geweest met het afkondingen, deels opheffen, geheel opheffen en weer aankondigen van ophokverplichtingen. Wij hebben de berichten op een rij gezet en ontdekten dat er de 41 weken voorafgaand aan Pasen maarliefst voor 37 maanden een (gehele of gedeeltelijke) ophokplicht gold in Nederland.
Veel vrije uitloopkippen zijn hun hele leven niet naar buiten geweest. Ookal wordt op veel doosjes met 'vrije uitloopeieren' geclaimd dat dit wel zo is. Maar als je de weide van de vrije uitloopkip afpakt, pak je ruim 90% van haar leefruimte af! In plaats van een weide van 4 vierkante meter per kip, zitten ze ineens in een potdichte stal met minder dan een krantenpagina leefruimte (0,1 vierkante meter).
Tussen 26 maart en 24 april 2024 trok de overheid de ophokplicht gedeeltelijk in, maar de gebieden in Nederland met de hoogste pluimvee-dichtheid bleven nog opgehokt: de Gelderse Vallei en de Peel. Alsnog mochten 1 op de 3 drie leghennen in Nederland deze periode niet naar buiten. Sinds 24 april is de ophokpllicht in Nederland geheel opgeheven. Dit is goed nieuws voor heel veel dieren in ons land die weer naar buiten kunnen.
Dit zijn de regels: Brussel legaliseert leugens
Voor de verkoop-regels over eieren moeten we naar de Europese handelsverordening kijken. Die bepaalde dat het was toegestaan om eieren te blijven verkopen als 'vrije uitloop' tijdens een ophokpicht, zolang de kippen maar maximaal 16 weken opgehokt zaten. Duurde de ophokplicht langer? Dan moesten de eieren daarna als scharrelei verkocht worden. Maar door de lobbydruk van de agro-industrie en de supermarkten besloot de Europese Unie deze 16 weken-regel los te laten vanaf eind 2023. Op dit moment is het dus zo dat het niet uitmaakt hoe lang de ophokplicht duurt: eitjes afkomstig van een 'vrije uitloop' houdsysteem mogen tot Sint-juttemis 'vrije uitloop eieren' blijven heten, ook al komen de kippen hun hele leven niet buiten. Hetzelfde gold altijd al voor eieren van biologische kippen. De producent hoeft de benaming niet eens te voorzien van een disclaimer.
Wat wil Foodwatch?
Eerlijkheid over eieren: een ophokplicht ontneemt vrije uitloopkippen meer dan 90% van hun leefruimte. Als consumenten dit weten, dan kunnen ze zelf bepalen of ze kiezen voor minder, geen of andere eieren. Zo hebben biologische kippen bijvoorbeeld meer binnenruimte dan vrije uitloopkippen. Een haast permanente ophokplicht waarbij producenten mogen misleiden over de vrijheid van kippen zal niet zorgen voor verbeterd welzijn van deze dieren. Foodwatch pleit voor een dierwaardige veehouderij en vindt dat consumenten structureel eerlijk moeten worden geïnformeerd over de wijze waarop dieren zijn gehouden. Alleen op die manier kunnen consumenten daadwerkelijk weloverwogen keuzes maken.
