Dubieuze kleurstoffen in het supermarktschap
Wat is het probleem?
Zes omstreden kleurstoffen zitten in voedselproducten die gewoon in jouw supermarkt verkocht worden. Fabrikanten gebruiken de felle kleurtjes graag om snoep, taart en frisdrank aantrekkelijk te maken. Maar je vindt ze ook in bijvoorbeeld vitaminepillen.
Vijf van deze zes synthetische stoffen zijn zogeheten azo-kleurstoffen. Dit zijn de meest controversiële E-nummers die we kennen. Het gaat om:
- E102 of tartrazine
- E110 of zonnegeel
- E122 of azorubine
- E124 of ponceau
- E129 of allurarood
Nummer zes is geen azo-kleurstof, maar wel omstreden: E104 of chinolinegeel.
Al in 2007 publiceerden Britse onderzoekers aan de Universiteit van Southampton een studie die veel stof deed opwaaien. Zij concludeerden dat deze zes synthetische kleurstoffen, in combinatie met het conserveermiddel benzoëzuur, kinderen hyperactief kunnen maken. Een groep van toxicologen analyseerde het onderzoek en zagen hierin een bevestiging van eerder onderzoek dat bepaalde voedseladditieven het gedrag kunnen beïnvloeden van kinderen. Ook in andere onderzoeken werden eerder al vraagtekens gezet bij deze kleurstoffen.
De Britse overheid nam het onderzoek zeer serieus en adviseerde consumenten en producenten om deze Southampton Six links te laten liggen. Maar de Europese voedselautoriteit EFSA concludeerde na een literatuurstudie dat er, ondanks een veelheid van onderzoeken (pg 25-29) op het gebied van kleurstoffen en andere additieven die vaak wel een relatie laten zien, nog onvoldoende bewijs was.
EFSA weigerde het voorzorgprincipe te hanteren - als een stof schadelijk kan zijn, mag die niet de markt op - hoewel dit in EU-wetgeving (artikel 7) is verankerd. Europarlementariërs wilden een verbod op de zes kleurstoffen, maar moesten genoegen nemen met een compromis. Nu moeten fabrikanten op het etiket zetten: 'Deze kleurstoffen kunnen de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden.' (Verordening 1333/2008 bijlage 5)
Wat betekent dit voor jou?
Als jij deze kleurstoffen niet wilt eten of niet wilt dat jouw kind ze binnenkrijgt, moet je enorm goed opletten in de supermarkt. Want de waarschuwing is wel verplicht, maar hóe die wordt vermeld is niet goed geregeld. Dat kan dus ook in piepkleine lettertjes op de achterkant van de verpakking.
Ben je één van de vele consumenten die snel boodschappen doet en geen arendsogen heeft, dan zul je deze 'waarschuwing' dus al snel over het hoofd zien. Een bewuste keuze wordt jou zo bewust moeilijk gemaakt.
Wat is de stand van zaken?
Een snelle speurtocht leert dat in sommige winkels nog steeds snoep en frisdranken worden verkopen mét de zes omstreden kleurstoffen. Lolly's, zuurtjes, taarten en kleurige drankjes liggen gewoon voor het grijpen.
Gelukkig heeft Albert Heijn ons toegezegd eind 2016 geen producten gericht op kinderen meer te verkopen die deze kleurstoffen bevatten, gaat ook Action stoppen en is Jumbo al gestopt. Lidl heeft aan foodwatch aangegeven al langer vrij te zijn van deze kleurstoffen.
In Groot-Brittannië staat inmiddels een waslijst online van fabrikanten en supermarktketens die de stoffen uit producten hebben gehaald. Helaas lijken sommige winkels als Xenos zich minder druk te maken om de gezondheid van hun klanten en blijven de producten verkopen.
Wat vindt foodwatch?
foodwatch vindt het onbegrijpelijk dat de omstreden azo-kleurstoffen niet verboden zijn. Al in 2007 toonden gedegen onderzoeken aan dat de stoffen mogelijk schadelijk zijn voor kinderen. Er bestaat duidelijk voldoende twijfel over de veiligheid van deze stoffen. Gebruik van deze stoffen is strijdig met het voorzorgsprincipe, dat de EU volgens haar eigen wetgeving moet hanteren.
Nog onbegrijpelijker wordt het als je bedenkt dat de kleurstoffen volstrekt overbodig zijn. Ze dienen er alleen voor producten aantrekkelijker te maken - en dan ook nog met name voor kinderen.
foodwatch herinnert de politiek voortdurend aan haar verantwoordelijkheid voor de veiligheid van ons voedsel. Maar dat is een zaak van lange adem. We vinden dat supermarkten ook een eigen verantwoordelijkheid hebben, en vragen hen daarom om te stoppen met de verkoop van producten met de Southampton Six.