Consument misleid met vitamine verrijkt junkfood

Uit <link nl onze-campagnes onderwerpen vitamineclaims rapport-vitamineclaims>onderzoek van foodwatch blijkt dat 76% van de voedingsmiddelen waarop een vitamineclaim staat, niet gezond is. Het betreffen bijvoorbeeld koekjes, frisdrank, ijsjes en energy drinks. Aan dit soort producten worden vaak vitamines toegevoegd waarna met een prominente vitamineclaim op de verpakking een gezonder imago wordt verkregen. Daarmee wordt de verkoop van junkfood gestimuleerd. Het betreffen vaak kinderproducten. Opmerkelijk genoeg staan op bijvoorbeeld groenten en fruit - ontegenzeggelijk gezonde producten vol vitamines - zelden vitamineclaims. foodwatch: “Vitamineclaims doen daarmee exact het tegenovergestelde van wat met deze claims werd beoogd. Ze zijn bedoeld om consumenten te helpen een gezonde keuze te maken. In de praktijk verleiden ze mensen echter juist om junkfood te kopen.”  foodwatch wil dat er in Europees verband een verbod komt op het gebruik van voedings- en gezondheidsclaims op ongezonde producten en start daarom vandaag een <link nl onze-campagnes onderwerpen vitamineclaims e-mailactie>e-mailactie . Europa heeft hierover al in 2009 een plan opgesteld, maar hiertegen voert de voedingsindustrie een forse lobby. Het plan ligt nu al 7 jaar in een Brusselse bureaulade. Volgende week wordt in het Europees Parlement zelfs gestemd over een voorstel om dit plan definitief van tafel te krijgen. Het onderzoek van foodwatch toont de noodzaak aan van een verbod op vitamine-, mineralen- en gezondheidsclaims voor junkfood.

Onderzoek

foodwatch verzamelde van de drie grootste supermarkten Albert Heijn, Jumbo en Lidl bij elk één winkel, alle producten met vitamineclaims op de voorkant van de verpakking. In totaal vond foodwatch 430 producten met een vitamineclaim. Deze producten zijn getoetst aan de hand van de indeling die het Regionaal Bureau voor Europa van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO/Europe) heeft gemaakt voor gezonde versus niet gezonde producten: “Nutrient profiling provides a means of differentiating between foods and non-alcoholic beverages that are more likely to be part of a healthy diet from those that are less likely (notably those foods that may contribute to excess consumption of energy, saturated fat, trans fats, sugar or salt),” stelt WHO/Europe hierover. In deze zogeheten voedingsprofielen zijn voor elke categorie voedsel eisen gesteld aan de ingrediënten. Zo mogen bijvoorbeeld ontbijtgranen per 100 gram maximaal 10 gram vet, 15 gram suiker en 1,7 gram zout bevatten om als gezond gekwalificeerd te worden. Aan de hand van deze toets konden van de 430 producten er 325, oftewel 76%, als niet gezond gekwalificeerd worden. 105 producten waren volgens de WHO/Europe indeling wel als gezond aan te merken. Eenzelfde onderzoek werd door foodwatch in Duitsland uitgevoerd, waar zelfs 89% van de producten met een vitamineclaim op de voorkant van de verpakking niet gezond bleek. Voor beide landen samen bleek 80% van de getoetste producten met een vitamineclaim niet gezond.

Volgende week stemming over schrappen voedingseisen vitamineclaims

In de week van 11 april zal in het Europees Parlement worden gestemd over het schrappen van de voedingsprofielen bij de toetsing van gezondheids- of voedingsclaims. Al sinds 2009 ligt een voorstel van de Europese Commissie voor voedingsprofielen in de Brusselse bureau(cratie)lade. De bedoeling was dat voedselfabrikanten die niet onder de hierin gestelde grenzen bleven van suiker-, vet- en zoutgehalten, geen prominente vitamineclaim (of andere gezondheids- of voedingsclaim) op hun verpakkingen mochten zetten. Hiermee zou kunnen worden voorkomen dat ongezond junkfood met een ronkende vitamineclaim een gezonde uitstraling krijgt. Deze voedingsprofielen zijn echter nooit van kracht geworden. Nu wil een deel van het Europees Parlement – na lobby van de voedselindustrie – definitief een streep door de voedingsprofielen zetten. Hierover wordt in de week van 11 april gestemd. Als het Europees Parlement dan in meerderheid vóór het schrappen van de voedingsprofielen stemt, is de kans groot dat de Europese Commissie bij haar geplande evaluatie van de ‘claimsverordening’ (verordening (EG) nr. 1924/2006) later dit jaar, definitief een streep door dit plan zet. Veel consumentenrechten- en gezondheidsorganisaties zijn hiertegen gekant.

Gezondheids- en voedingsclaims

‘Rijk aan vitamine C’, ‘Een bron van vezels’: voedselfabrikanten zetten op hun producten vaak prominent gezondheids- of voedingsclaims. Hierover zijn in Europa regels vastgelegd, die voorschrijven hoeveel van een bepaalde vitamine of mineraal er in het product moet zitten. Er zouden ook eisen worden gesteld aan de hoeveelheid vet, suiker en zout die maximaal in een product mocht zitten om nog een claim te mogen gebruiken. Een voorstel hiervoor is echter nooit van kracht geworden, zodat bijvoorbeeld op ijsjes, koekjes en zuurtjes nog steeds vitamineclaims terecht kunnen komen. Met een dergelijke claim krijgt een voedselproduct een gezonde uitstraling en dat is gunstig voor de verkoopcijfers. In de praktijk zijn het vooral de junkfoodfabrikanten die hiervan gebruik maken, zo toont onderzoek van foodwatch aan. Hiermee krijgen hun koekjes, frisdrank en zelfs ijsjes en energy drinks een gezonder imago, waardoor je als consument wordt verleid er meer van te kopen. Zo bereiken de gezondheids- en voedingsclaims in de praktijk precies het tegenovergestelde van dat waarvoor ze bedoeld zijn: Terwijl gezondheids- en voedingsclaims consumenten juist zouden moeten helpen een gezonde keuze te maken, verleiden ze hen juist vaak om ongezonde producten te kopen. Deze producten staan vaak bol van de suiker, vet of zout. De gevolgen van slechte voeding bij grote delen van de bevolking zijn groot: In de afgelopen decennia nam het aantal mensen met overgewicht enorm toe. Tussen 1981 en 2014 steeg het percentage Nederlanders met overgewicht van 27% naar 43%. In diezelfde periode steeg het aantal mensen met ernstig overgewicht zelfs van 4% naar 12%.