BBQ-saus symboliseert falend beleid suikers en obesitas

Uit onderzoek van foodwatch naar 42 BBQ-sauzen van de vijf grote supermarkten blijkt dat BBQ-sauzen gemiddeld zeven suikerklontjes (30 gram) per 100 ml bevatten, met uitschieters tot zelfs 12 suikerklontjes (48 gram). Daarmee giet je anderhalf klontje suiker op je grillworst. “Af en toe wat BBQ-saus eten is natuurlijk geen probleem. Wat wel een probleem is, is dat de voedingsindustrie tegenwoordig vrijwel overal veel suiker aan toevoegt – denk aan sauzen, soepen en zelfs groenteconserven en vleeswaren – en je er zo dus ongemerkt veel teveel van eet” aldus Sjoerd van de Wouw, campaigner bij foodwatch. Deze verborgen suikers bedreigen de gezondheid van de consument en zijn een belangrijke oorzaak van de door de Wereldgezondheidsorganisatie geconstateerde obesitasepidemie. De aanpak van het huidige kabinet, waarbij de nadruk ligt op zelfregulering van de voedingsindustrie, faalt daarbij. Zo heeft Minister Schippers met de voedingsindustrie afspraken gemaakt over een reductie van suiker, zout en vet, maar hebben sauzenfabrikanten daarbij alleen beloofd het zoutgehalte terug te dringen. Een wetenschappelijke adviescommissie stelt dan ook eufemistisch over de afspraken dat ze “niet erg ambitieus” zijn. Eind juli publiceerde lobbywaakhond Corporate Europe Observatory (CEO) een rapport waaruit bleek dat in Europa de politiek de oren teveel laat hangen naar de suikerindustrie. foodwatch ziet in het slappe beleid van zelfregulering in Nederland, dat ook hier de suikerindustrie de minister zoet houdt met toezeggingen die de gezondheid van burgers amper een stap dichterbij brengen.

Onderzoek foodwatch
foodwatch nam de BBQ-sauzen onder de loep van de vijf grootste supermarkten: Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi en Plus. Bij elkaar werden 42 BBQ-sauzen onderzocht op suikergehalte, zoutgehalte en calorieën. Het gemiddelde suikergehalte was 30 gram per 100 ml. Dit is omgerekend (grofweg 120 gram/100 ml) ongeveer een kwart aan suiker. Het suikergehalte varieerde van 10 tot 48 gram per 100 ml.

Obesitasepidemie
Steeds meer mensen hebben last van overgewicht. De Wereldgezondheidsorganisatie spreekt zelfs over een obesitasepidemie. Nederlandse artsen noemen obesitas dé belangrijkste bedreiging van onze gezondheid. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat er aan de meeste bewerkte producten veel suikers worden toegevoegd. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt ketchup als een typisch voorbeeld van een product met veel verborgen suikers. Maar in BBQ-sauzen blijken gemiddeld nog veel meer suikers aanwezig dan in ketchup (Rivm, 17 gram). Dit soort verborgen suikers dragen bij aan een te hoge energie inname, met een hoger risico op overgewicht en obesitas.

Zelfregulering voedingsindustrie faalt
De overheid heeft met de voedselindustrie afspraken gemaakt om hoge zout-, suiker- en vetgehaltes in voedsel te reduceren in het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Maar deze afspraken zijn zeer zwak en worden zelfs door de wetenschappelijke adviescommissie als weinig ambitieus afgeserveerd. Specifiek over de ketenafspraak voor de productgroep sauzen zegt de adviescommissie: “In dit voorstel zijn verzadigd vet en toegevoegd suiker buiten beschouwing gelaten, terwijl hier ook nog goede stappen te maken zijn” en noemt de afspraak “matig ambitieus”. De afspraken rondom de productgroep sauzen zijn namelijk alleen gericht op het reduceren van het zoutgehalte in sauzen, terwijl deze vaak vol met suikers zitten. Het Regionaal Bureau voor Europa van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO/Europe) heeft voor diverse voedsel categorieën normen gesteld zodat ‘een product passend is in een gebalanceerd voeding’. Voor sauzen noemt zij een maximum van 10 gram vet, geen toegevoegde suikers en 1 gram zout. Geen van de gevonden BBQ-sauzen voldeed aan deze WHO-normen.

De overheid staat naast de zijlijn toe te kijken hoe bedrijven voedsel volstoppen met goedkope suikers, terwijl inmiddels bijna de helft (43%) van alle Nederlanders met overgewicht kampt! Hierdoor hebben steeds meer mensen een verhoogde kans op obesitas, hart- en vaatziektes en diabetes type 2 en stijgen de zorgkosten sterk. Jaap Seidell, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam, zegt dan ook in zijn boek Tegenwicht: “Dik worden is geen abnormale reactie op een normale omgeving, maar een normale reactie op een abnormale omgeving.” Door de overdadige toevoeging van suikers, vet en zout aan het overgrote deel van het supermarktassortiment krijgen consumenten ongemerkt veel van deze ongezonde stoffen binnen. Daarnaast wordt je als consument op elke hoek van de straat verleid tot het eten van junkfood. Deze obesogene omgeving is een sterke drijfkracht achter de obesitasepidemie.

Wat wil foodwatch
foodwatch wil dat de overheid meer doet om deze obesogene omgeving aan te pakken. Minister Schippers moet haar naïeve geloof in zelfregulering loslaten; de voedingsindustrie waakt niet over de gezondheid van de consument. foodwatch vindt in haar oproep steun bij de Wereldgezondheidsorganisatie, waarvan directeur-generaal Margaret Chan onlangs nog moest vaststellen: “Het is geen enkel land gelukt om de obesitasepidemie in alle leeftijdsgroepen tot stilstand te brengen. Dit ligt niet aan een gebrek aan individuele wilskracht. Dit ligt aan een gebrek aan politieke wil, om het gevecht met de voedselindustrie aan te gaan.”

Consumenten helpen gezonder te laten eten, bereik je bijvoorbeeld door duidelijke etiketten en een lagere belasting op gezond voedsel dan op ongezond voedsel. Frisdrank- en junkfoodproducenten zou de toegang tot scholen ontzegd moeten worden, en de overheid zou reclame voor junkfood gericht op kinderen moeten verbieden. Ook waarschuwingen voor suikerhoudende producten (als dranken) helpen mensen bij het maken van een gezonde keuze.