In deze producten zat het verdachte (paarden)vlees van fraudeur Selten

Na anderhalf jaar juridisch touwtrekken heeft foodwatch de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) zo ver gekregen informatie vrij te geven over de eindproducten waarin het verdachte vlees van vleesfraudeur Willy Selten is verwerkt. Selten's bedrijf kwam in 2013 in opspraak door het paardenvleesschandaal waarbij 50 miljoen kilo rundvlees werd teruggeroepen. De NVWA heeft een lijst met gemaakte meldingen van betrokken bedrijven openbaar gemaakt. De autoriteit wilde deze lijst geanonimiseerd aanleveren om reputatieschade voor de bedrijven te voorkomen, maar heeft enkele merknamen laten staan. foodwatch maakt vandaag de lijst met producten en merknamen openbaar en eist van de NVWA dat er duidelijkheid komt over alle producten waar het mogelijk onveilige vlees in terecht is gekomen. Deze duidelijkheid komt volgens foodwatch zowel de consument als de voedselindustrie ten goede.

Achtergrond

In april 2013 werd een gigantische partij van 50 miljoen kilo rundvlees van de markt teruggeroepen, omdat de NVWA het vlees niet geschikt achtte voor menselijke consumptie. Het vlees van vleesverwerker Willy Selten was mogelijk vermengd met paardenvlees. Ook de voedselveiligheid bleek in het geding, omdat de herkomst van het gemengde paardenvlees onbekend was en de NVWA het - voor mensen gevaarlijke - diergeneesmiddel fenylbutazon aantrof in paardenvlees van Selten. Bovendien kwam in de media naar voren dat er door Selten ook bedorven vlees op de markt was gebracht. Werknemers van het bedrijf lieten weten dat rot (groen uitgeslagen en stinkend) vlees werd gemengd met nieuw vlees, en vervolgens verkocht.

De miljoenen kilo’s vlees werden teruggeroepen tot en met de supermarkten en restaurants, maar consumenten die het vlees mogelijk al hadden gekocht werden niet ingelicht of gevraagd hun aankoop terug te brengen. Onacceptabel, vindt foodwatch. Sinds april 2013 probeert foodwatch via de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) deze - voor consumenten relevante - informatie van de NVWA boven tafel te krijgen. Helaas werd het verzoek afgewezen.

Reputatieschade

Na het indienen van bezwaar en een hoorzitting heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RON; de instantie die het bezwaar heeft behandeld) het WOB-verzoek alsnog gedeeltelijk ingewilligd. De NVWA zei eerder nog dat openbaarmaking van de gegevens van de betrokken afnemers en de eindproducten waarin het onveilige vlees van vleesverwerker Willy Selten is verwerkt, de betrekkingen van Nederland met andere staten en de reputatie van bedrijven zou kunnen schaden. Maar de RON komt daar nu gedeeltelijk op terug. Zodoende heeft foodwatch een document ontvangen waarin de betrokken producten zijn weergegeven. Hoewel de RON deze lijst volledig wilde anonimiseren om reputatieschade van de bedrijven te voorkomen, zijn toch enkele merknamen blijven staan.

foodwatch is het niet eens met de stelling van de RON en de NVWA dat openbaarmaking van de namen van de afnemers zou leiden tot reputatieschade bij de betrokken bedrijven. In de beslissing op bezwaar overweegt de RON dat openbaarmaking van de namen zou leiden tot een vertekend beeld in de publieke opinie. foodwatch vindt het onbegrijpelijk dat de overheid informatie achterhoudt omdat zij denkt dat de burger de informatie niet op de goede manier zou kunnen interpreteren. Daarom is foodwatch nu bezig met een beroepsprocedure bij de rechtbank Amsterdam, om vastgesteld te krijgen dat de overheid dit soort informatie niet zomaar achter kan houden.

foodwatch maakt vandaag de volledige lijst, met daarin de terug te herleiden producten en merknamen, openbaar. foodwatch vindt dat consumenten het recht hebben om te weten welke producten mogelijk onveilig waren. Dat het schandaal inmiddels anderhalf jaar geleden aan het licht kwam maakt daarin geen verschil. Het is daarbij uiteraard niet de intentie om betrokken bedrijven reputatieschade op te leveren. De bedrijven die zich netjes aan de regels hebben gehouden en melding hebben gemaakt bij de NVWA zijn, net als consumenten, slachtoffer van de vleesfraude van vleesverwerker Willy Selten. Dat wordt ook bevestigd door de persberichten die een aantal partijen zelf uitbrachten na de recall: zij waren open over de producten die bij hen betrokken waren. Indien er juist wordt gecommuniceerd, heeft de NVWA geen enkele reden om geen openheid te geven over waar het verdachte vlees terecht is gekomen. Gegeven het feit dat de huidige lijst incompleet is, doordat niet alle namen te herleiden waren, eist foodwatch dat de NVWA de volledige lijst met merknamen en eindproducten direct openbaar maakt.

De lijst

Uit het document van de NVWA zijn in elk geval de volgende producten en merknamen te herleiden:

Producten

• Luncheonmeat beef “Goodburry” halal
• Rundercarpaccio Fortuna bevroren 8x12x80 gr. & Fortuna carpaccio rund
• Subliem rundvleeskroketten en bitterballen
• Homeko Megaburgers 20x200 gr. & Homeko hamburgers plaat 20
• Bakx grillburger rv 80 gr. Ds 30st. & Bakx grillburger rundvlees 24 x 100 & Bakx grillburger rundvlees 30 x 80 gr.
• Havox tomaten cremesoep 800 ml
• Delicate grillburger rund 100 gr., 80 gr. En 55 gr.
• Topclass runderhamburger rauw 100 gr.
• Persoon salami
• Markant Bouillon met rundvlees & Markant bouillon met to (?, onvolledig in lijst)
• Enkco sucadelapje minute

Andere merknamen (om welk product het gaat is niet te herleiden)

• Promessa
• Pauli vlees
• Voskuilen vleeswaren

De volledige lijst is hier te downloaden (PDF)

De onderbouwing van de RON op het bezwaar is hier te downloaden (PDF)

Handelingen NVWA onduidelijk

Uit het document van de NVWA is op te maken dat de corrigerende maatregelen die de betrokken bedrijven hebben genomen uiteenlopen van ‘terughalen producten’, tot ‘informeren afnemers’ tot ‘geen’. Uit de lijst is niet te achterhalen wat de NVWA met deze meldingen heeft gedaan. Wat heeft zij voor acties ondernomen met betrekking tot de bedrijven die helemaal geen corrigerende maatregelen hebben uitgevoerd? En waarom hebben sommige bedrijven alleen de afnemers geïnformeerd, terwijl sommigen de producten ook daadwerkelijk hebben teruggehaald en vernietigd? Om die informatie boven tafel te krijgen heeft foodwatch inmiddels een nieuw WOB-verzoek bij de NVWA ingediend, waarover de NVWA eind december beslist.

Volledige transparantie stimuleert gezonde markt

foodwatch wil dat de NVWA ook openbaar maakt welke bedrijven zich niet netjes hebben gemeld. Deze bedrijven zijn immers in overtreding en verdienen geen bescherming van de NVWA. Volgens foodwatch stimuleert volledige transparantie een gezonde markt. Bedrijven zullen extra gemotiveerd zijn hun zaakjes op orde te hebben en de rotte appels in de markt kunnen hard worden aangepakt. Bovendien helpt openheid het aangetaste consumentenvertrouwen terug te winnen.