Zes missers op een rij: waar faalde de NVWA bij het bewaken van de veiligheid van jouw ei?

Ilse Griek,
Directeur

Fipronil: het zoveelste grote, onnodige voedselschandaal: een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet

Deze zomer is gebleken dat in de pluimveehouderij maandenlang gebruik is gemaakt van het verboden verdelgingsmiddel fipronil. Miljoenen eieren zijn hierdoor besmet. De consument is waarschijnlijk al maandenlang aan illegale gehaltes fipronil blootgesteld, miljoenen kippen worden geruimd en het vertrouwen in de veiligheid van ons voedsel is ernstig aangetast.

Dit voedselschandaal, het zoveelste op een rij, had voorkomen kunnen worden. Sterker nog, het had voorkomen moéten worden. We zetten voor jou op een rijtje wat er misging:

1. Jij werd als consument veel te laat geïnformeerd. Al in november 2016 kreeg de NVWA meldingen binnen over fipronil in Nederlandse eieren. Deze tips zijn toen niet door de NVWA opgepakt, terwijl dat het schandaal in de kiem had kunnen smoren. Pas veel later zijn er metingen verricht waaruit bleek dat de gemeten fipronilgehaltes veel te hoog waren en werd het bedrijf dat hiervoor verantwoordelijk was, gestopt.
2. Sterker nog, je werd ook nog eens verkeerd voorgelicht. De NVWA beweerde meerdere malen onterecht dat er helemaal niets mis was met eieren die in de winkels lagen – nog voordat de testresultaten van een groot deel van deze eieren bekend waren. Dat is simpelweg verkeerde voorlichting en daar moest de NVWA later dan ook meerdere malen op terug komen: er waren toch eieren verkocht met te hoge fipronilgehaltes. Leugens van de sector die beweerde dat er geen besmette eieren meer in de supermarkt zouden liggen, werden niet eens gecorrigeerd door de NVWA!
3. En de voorlichting die je kreeg was ook nog eens halfbakken. Door alle commotie en halfslachtige informatie van de NVWA rondom het eierschandaal waren veel mensen ongerust. Wat moest je doen als je besmette eieren had gegeten? Hoe zat het met het vlees van de kippen, was dat niet ook besmet? Kon je eierkoeken wel veilig aan je kinderen geven? Hoeveel van die verboden stof was er nou eigenlijk gevonden in de eieren, en wat betekende dat nou precies? Wie de NVWA hierover belde werd niet te woord gestaan, of kortaf afgepoeierd en doorverwezen naar een zeer kort vragen-en-antwoordenlijstje op de website van de NVWA – waarin nog steeds geen enkel helder antwoord werd gegeven. Ook onze vragen – die we al bij de eerste bekendmaking van het schandaal aan de NVWA stelden, zijn nog steeds niet beantwoord.
4. De toezichthouder controleert alleen risicogericht – maar heeft kennelijk geen enkel idee waar de échte risico’s liggen. Fipronil werd lange tijd ingezet om bloedluis te bestrijden, en kwam zo in onze eieren terecht. Dat die bloedluis een groot probleem is in de pluimveesector, was bekend. Dat juist bij grote knelpunten zoals moeilijk te bestrijden plaagdieren vaak verboden bestrijdingsmiddelen ingezet worden, is ook algemeen bekend. Dat de NVWA nooit hierop gecontroleerd heeft, zelfs niet toen zij hierover al meldingen kreeg in november, toont aan dat het toezicht op onze voedselveiligheid veel te weinig voorstelt.
5. Een ongefundeerd vertrouwen in de voedselproducenten en volkomen onterecht geloof in zelfregulering. De eigenaren van ChickFriend hadden geen verplichte bewijzen van vakbekwaamheid, dit bedrijf dat de fipronil gebruikte had geen IKB-certificering en het middel waar ze mee spoten, Dega-16, had geen verplichte toelating – dat hadden klanten zo kunnen zien omdat het nummer op het etiket ontbrak. Zo’n 20% van de Nederlandse eierproducenten was klant bij dit malafide bedrijf. Kennelijk heeft geen van hen ooit iets nagetrokken over dit wonderbedrijf met een wondermiddel. Toch houdt de politiek hardnekkig vast aan de heilige graal zelfregulering. Ongelooflijk gezien zelfregulering keer op keer faalt. Dat toont ook het fipronilschandaal maar weer eens aan.
6. De NVWA is kapot bezuinigd en behartigt de Economisch Zaak. Door fusies en bezuinigingen moet zij met minder geld meer taken uitvoeren. Gezaghebbende instanties zoals de Algemene Rekenkamer en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid waarschuwden er al voor dat dit het toezicht op voedselveiligheid niet ten goede zou komen. En als klap op de vuurpijl is onze toezichthouder nota bene onder de regie van het ministerie van Economische Zaken geplaatst. Hierdoor staat de NVWA continu onder druk om economische belangen af te wegen tegen de gezondheid van burgers.

Economische belangen mogen NOOIT ten koste van jouw gezondheid gaan. Help ons jouw recht op veilig voedsel te borgen. Word nu donateur>>

Samen vormen we een sterk offensief: laten we nu doorpakken!

Om de voedselveiligheid en gezondheid in Nederland te kunnen garanderen in Nederland hebben we een onafhankelijke toezichthouder nodig die het publieke belang altijd voorop stelt.

We roepen de politiek daarom op om nu in te grijpen en de NVWA onafhankelijk te maken van het ministerie van Economische Zaken. Juist nu er onderhandeld wordt over een nieuw kabinet maakt onze missie grote kans. Ruim 12.000 handtekeningen voor een sterke toezichthouder in krap drie weken zijn het bewijs dat heel veel mensen het met ons eens zijn. Het is de allerhoogste tijd dat de politiek dit sterke signaal op gaat pakken! Iedereen dank hiervoor! Wil je ons structureel helpen om voor het consumentenbelang op te komen bij dit soort crisis? Word dan vandaag nog foodwatcher en trek samen met ons op voor een sterke toezichthouder op de veiligheid van ons voedsel. Doe je met ons mee?

Ja, ik doe mee>>

Alvast hartelijk dank en met vriendelijke groet,

Beste foodwatcher,

Onze toezichthouder op voedselveiligheid is flink door de mand gevallen. Het eierschandaal toont opnieuw aan dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) een tandeloze waakhond is. Dat is natuurlijk niet zo gek als je bedenkt dat de NVWA onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Economische Zaken valt. Dit ministerie heeft als voornaamste taak de bescherming en promotie van het bedrijfsleven wat vaak lijnrecht tegenover de bescherming van de volksgezondheid staat. Jij bent hier de dupe van en dit is niet de eerste keer.

foodwatch is in 2002 opgericht naar aanleiding van de gekke koeienziekte, BSE. Er was bij dit voedselschandaal vrijwel geen tegenwicht tegen de machtige landbouw- en industrielobby. En dat is helaas nog steeds zo. Want bij dit soort schandalen gaan de economische belangen van bedrijven al snel voor. Herinner je je nog het Q-koorts schandaal waarbij zeker 74 doden vielen? Het had minder erg kunnen zijn als op tijd bekend was gemaakt welke bedrijven besmet waren. Denk ook eens terug aan het paardenvleesschandaal waarbij 50 miljoen kilo rundvlees werd teruggeroepen, omdat het mogelijk vermengd was met illegaal en deels rot paardenvlees. Als consument werd je niet geïnformeerd over welk vlees dit ging, terwijl je het misschien wel in je koelkast had liggen.

De NVWA komt onvoldoende op voor jouw gezondheid. Jouw belang als consument wordt telkens weer ondergeschikt gemaakt aan economische belangen. Een alerte voedselwaakhond die puur kijkt naar jouw gezondheid is dan ook hard nodig. foodwatch is dé onafhankelijke voedselwaakhond met tanden. Wij vinden dat jouw gezondheid voorop staat.

Help ons om voor jou op te komen, word donateur>>