De vernieuwde Nutri-Score pakt verschillende zwakke punten van het voedselkeuzelogo aan. Maar er is nog ruimte voor verdere verbetering. Vooral wat de beoordeling van suiker betreft.
De Nutri-Score wordt geactualiseerd. Een wetenschappelijke commissie van de zeven landen die Nutri-Score hebben omarmd heeft een rapport afgeleverd. Hierin staan wijzigingen voor het algoritme. Er is unaniem goedkeuring gegeven aan de verbeteringen. Deze worden dan ook verwerkt in de nieuwe versie van het voedselkeuzelogo. Je ziet het logo al op steeds meer voedingsmiddelen in de supermarkt. Foodwatch vindt de herziening een stap in de goede richting is. Maar we zien ook dat er nog ruimte is voor verdere verbetering.
De wetenschappelijke commissie heeft in een 135 pagina's tellend rapport meerdere aanpassingen van het algoritme achter Nuitri-Score gedaan. De commissie vond dat het algoritme over het algemeen al goed werkte. Maar er waren nog aanpassingen nodig om een beter onderscheid te maken tussen gunstige en minder gunstige voedingsmiddelen.
De herziening omvat:
- Een strengere beoordeling van voedingsmiddelen die veel suiker en zout bevatten;
- Een betere classificatie van (vette) vis zonder toegevoegde voedingsstoffen (zoals olie of zout);
- Een verbetering voor plantaardige oliën: in het algemeen worden plantaardige oliën met één klasse van de Nutri-Score verbeterd. Plantaardige oliën met een laag gehalte aan verzadigde vetzuren (raapzaad, walnoot, oliehoudende zonnebloemolie) kunnen de B-klassering bereiken, net als nu ook olijfolie. Zonnebloemolie wordt overgeheveld naar de C-categorie;
- Een beter onderscheid voor noten en zaden zonder toegevoegd zout of suiker, die meestal in A of B worden ingedeeld, terwijl gezouten en/of gezoete versies nu voortaan gemiddeld in C of zelfs D worden ingedeeld;
- Een beter onderscheid tussen volkorenproducten die (van nature) rijk zijn aan vezels en bewerkte/geraffineerde levensmiddelen met relatief weinig vezels (volkoren- versus witbrood).
Door de aanpassingen zal het aandeel groene A's en B's in levensmiddelen zoals diepvriespizza's, ontbijtgranen, zoete bakkerijproducten en kant-en-klaarmaaltijden afnemen.
Percentage levensmiddelen met groene score A + B na algoritmeaanpassingen (uit onderzochte dataset van Nederlandse voedingsmiddelen)
- Diepvriespizza: 1% (was voor wijzigingen 37%)
- Soepen: 50% (was 97%)
- Meergranenbrood + witbrood: 39% (was 91%)
- Ontbijtgranen: 37% (was 51%)
- Gezoete zuiveldranken: 37% (was 58%)
Suiker moet nog strenger worden beoordeeld
Het nieuwe algoritme beoordeelt suiker (en zout) strikter. Dat is goed, maar het weerspiegelt nog steeds niet de actuele wetenschappelijke consensus. De in Europa geldende referentiewaarde van 90 gram suiker per persoon per dag is veel te hoog. Uit een in februari 2022 gepubliceerd rapport van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) blijkt dat zelfs kleine hoeveelheden suiker schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Een deskundigenpanel van EFSA kwam toen tot de conclusie dat "geen veilige bovengrens voor vrije suikers kan worden vastgesteld". Volgens de EFSA moet de inname van toegevoegde en vrije suikers zo laag mogelijk zijn. Het risico op tal van gezondheidsproblemen, zoals diabetes type 2 of hart- en vaatziekten, neemt toe naarmate de suikerconsumptie toeneemt, aldus het panel.
Vrije suikers zijn geraffineerde suikers die aan levensmiddelen en dranken zijn toegevoegd, plus de suikers die van nature aanwezig zijn in honing en siropen, en in vruchten- en groentesappen en -concentraten. Totale suikers zijn alle suikers die in de voeding aanwezig zijn, inclusief de suikers die van nature aanwezig zijn in fruit, groenten en melk.
Europese regels blokkeren wensen wetenschap
De ‘suikerzwakte’ van de Nutri-Score is terug te voeren op de Europese verordening over de verstrekking van voedselinformatie aan de consumenten (FIC). Hierin is een referentiewaarde voor totale suikers van 90 gram per volwassene per dag opgenomen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert daarentegen maximaal 10% van de dagelijkse calorie-inname in de vorm van vrije suikers. Dit komt - afhankelijk van land, leeftijd, geslacht en voedingsrichtsnoeren voor de dagelijkse calorie-inname - neer op 50 gram suiker per dag. Het probleem volgens de wetenschappelijke commissie van de Nutri-Score is dat de FIC-verordening de enige beschikbare internationaal erkende referentiewaarde voor totale suikers biedt voor de Europese Unie. De Nutri-Score is gebaseerd op de verplichte voedingswaarde-informatie op de achterkant van de verpakking, die - naast andere nutriënten - alleen informatie geeft over het gehalte aan totale suikers. De Nutri-Score is in zijn huidige versie daarom nog niet in staat om onderscheid te maken tussen vrije, toegevoegde of natuurlijk voorkomende suikers.
De wetenschappelijke commissie benadrukt zelf in haar rapport: "De wetenschappelijke commissie erkent dat het opnemen van vrije of toegevoegde suikers in plaats van totale suikers in het algoritme vanuit wetenschappelijk oogpunt zeer relevant zou zijn, maar is van mening dat in de eerste plaats een wijziging van de FIC-verordening vereist is." Dit is een duidelijke oproep van wetenschappers om de EU-wetgeving te veranderen. Foodwatch dringt er bij de Europese Commissie en het Europees Parlement op aan om deze wetgeving met spoed te veranderen.
Einde in zicht
De herziening van de Nutri-Score is nog niet voltooid - de herziening voor de categorieën 'Dranken' (aangekondigd voor eind 2022) en 'Fruit, Groenten en Noten' (aangekondigd in 2023) moet nog komen.
Maak Nutri-Score verplicht in Europa
De Nutri-Score is het meest consumentvriendelijke model voor voedingswaarde-etikettering. Het is bewezen dat het mensen aanmoedigt om gezondere producten te kiezen. De Nutri-Score kan pas echt succesvol worden als consumenten bij het winkelen alle producten per categorie in één oogopslag met elkaar kunnen vergelijken.
De Europese Commissie zal eind 2022 een voorstel voor een Europees voedselkeuzelogo publiceren. Foodwatch dringt er bij de Europese Commissie op aan om Nutri-Score te kiezen als voedselkeuzelogo voor alle EU-landen, het is het beste logo dat er momenteel beschikbaar is. Het opzetten van een totaal nieuw ‘eigen’ EU-label gaat weer eindeloos veel tijd kosten. Dat zou een overwinning zijn voor de voedingsindustrie die zich verzet tegen de invoering van een verplicht, wetenschappelijk onderbouwd, consumentvriendelijk voedingslabel. Nutri-Score is al het aangewezen logo voor zes EU-lidstaten (België, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Luxemburg, Nederland) en Zwitserland.