Na 15 jaar lobby en lachwekkende eigen initiatieven vanuit de voedselindustrie is er met Nutri-Score een serieuze kans dat Nederland en de EU een onafhankelijk wetenschappelijk ontwikkeld voedselkeuzelogo verplicht gaan stellen. Een logo dat consumenten snappen en dat ze helpt!
Waarom is Nutri-Score nodig?
We zitten midden in een gigantische gezondheidscrisis. In zowel Nederland als Europa. Niet-overdraagbare ziektes, waaronder diabetes type 2, kanker en hart- en vaatziektes, zijn verantwoordelijk voor 77% van de ziektelast in Europa. Ze zijn verantwoordelijk voor een overgroot deel van de druk op de gezondheidszorg. Ze kosten ons 115 miljard euro per jaar, ofwel 0,8% van het Europese bbp.
Hoe helpt een voedselkeuzelogo?
Een maatregel om deze gezondheidscrisis deels te beteugelen is een verplicht consumentvriendelijk voedselkeuzelogo op de voorkant van verpakkingen. Consumenten kunnen nu niet direct zien hoe gebalanceerd levensmiddelen zijn. Voedingswaardetabellen op de achterzijdes zijn moeilijk te lezen en lastig te vergelijken. Consumenten hebben één duidelijk keuzelogo op de voorkant van de verpakking nodig dat in één oogopslag de nodige informatie geeft om betere keuzes te maken.
Wat moet zo’n logo kunnen?
Voor ons zijn er vijf essentiële criteria:
1. Gebaseerd op onafhankelijke wetenschap (niet beïnvloed door de industrie);
2. Kleurgecodeerd (niet één kleur in een verloop, ook geen zwart-wit);
3. Gebaseerd op van 100g/ml (niet op basis van door fabrikanten vastgestelde portiegrootte);
4. In alle lidstaten geharmoniseerd;
5. Verplicht voor alle voedselgroepen (geen uitzonderingen).
Er zijn in Europa verschillende systemen in gebruik. Zoals de Nordic KeyHole, het Italiaanse NutrInform Battery System en de Nutri-Score. Alleen de NutriScore voldoet aan alle vijf criteria.
Wanneer officieel in Nederland?
In 2019 is er al door Den Haag aangekondigd dat Nutri-Score het nieuwe voedselkeuzelogo voor Nederland moet worden. We hebben bijna 4 jaar moeten wachten op de definitieve goedkeuring die op 1 januari 2024 van kracht is geworden. Hierdoor is er de onnodige verwarring ontstaan. Niet alle voedselfabrikanten en Nederlandse supermarkten drukken het logo al af, wat goed vergelijken van producten bemoeilijkt. Consumenten weten door totaalgebrek aan voorlichting nog niet alles over het logo. Zoals dat Nutri-Score is bedoeld om alleen producten uit dezelfde productcategorie te vergelijken. En dus niet light cola met olijfolie. Of diepvriespizza met een zuiveldrank. Inmiddels is bekend dat in het voorjaar van 2024 er een publiekscampagne door de overheid wordt gelancerrd.
Uit onderzoek van Motivaction in opdracht van het ministerie van Algemene Zaken blijkt dat ruim de helft van alle Nederlanders (54%) het Nutri-Score logo al herkent. Consumenten vinden Nutri-Score vooral handig, begrijpelijk en nuttig. De Gezondheidsraad concludeert bovendien dat het voedselkeuzelogo Nutri-Score een waardevolle aanvulling kan zijn op de bestaande voedingsvoorlichting. In het bijzonder voor mensen die met de huidige voorlichting moeilijk te bereiken zijn en die vaker een ongezond voedingspatroon hebben. Daarbij klopt Nutri-Score in 77,9% (bij oude algoritme) en 87,5% (volgens het nieuwe algoritme) van alle zwaarbewerkte voedingsmiddelen. Ze krijgen netjes een C, D, of E.
Is Nutri-Score nog abracadabra in plaats van ABCDE? Dat snappen we heel goed! Foodwatch heeft een handige factsheet ontwikkeld. Download hem en deel hem in je netwerk, met vrienden, je familie, de buren… Iedereen doet boodschappen en heeft recht op het maken van betere keuzes!
Niet wachten op perfectie, maar invoeren
Een perfect werkend voedselkeuzelogo dat helemaal aansluit bij nationale voedingsrichtlijnen, dat bestaat volgens ons niet. Zeker niet als het om een internationaal logo gaat waarbij rekening moet worden gehouden met verschillende voedingsrichtlijnen. Bovendien zijn voedsellogo's en richtlijnen aanvullend aan elkaar. De Schijf van Vijf geeft aanbeveling over goede versus slechte voeding (binair). Nutri-Score helpt bij een ‘betere’ of ‘slechtere’ keuze (gradueel).
Steeds meer mensen weten – via de Schijf van Vijf en de richtlijn gezonde voeding – dat ze het beste onbewerkt voedsel kunnen kopen en eten. Maar in werkelijkheid kopen de meeste mensen regelmatig wél bewerkt voedsel of kant-en-klaarmaaltijden. De Schijf van Vijf en Nutri-Score spreken elkaar hierbij niet tegen, maar vullen elkaar aan. (1) Eet vers, onbewerkt, zoals een appel (Schijf van Vijf). (2) Als je dan toch appelmoes eet in plaats van een appel, kies dan de meest gezonde variant (Nutri-Score). Wanneer voedingsrichtlijnen bijvoorbeeld regelmatige consumptie van vette vis en magere yoghurt aanbevelen, kan Nutri-Score de consument helpen bij de keuze van visproducten met een lager zoutgehalte en yoghurtproducten met minder suiker.
Diverse tegenstanders van Nutri-Score willen het logo eerst nog verder verbeterd zien en nog beter aansluitend op de Nederlandse voedselrichlijnen, voordat het officieel wordt ingegvoerd. Wij willen juist geen dag langer wachten. Nutri-Score is door de wetenschappers die het logo hebben ontwikkeld altijd al bedoeld als een 'levend logo'. Met de tijd is er ruimte om het algoritme aan te passen en te verbeteren.
Er zou in het maatschappelijke debat daarom meer aandacht moeten zijn voor wat allemaal wél goed werkt met Nutri-Score, in plaats van heel veel focus te leggen op het veel kleinere deel dat wellicht nog kan verbeteren aan het logo. Nutri-Score is de beste optie die op tafel ligt en is klaar voor gebruik! We kunnen het ons niet veroorloven nog eens tot 10 jaar te wachten met het ontwikkelen van een nieuw voedselkeuzelogo. Zeker niet nu niet-overdraagbare ziekten de pan uit rijzen met dramatische gevolgen voor de levenskwaliteit van Nederlanders en Europeanen.