Dit jaar valt de eerste Zoutmaxdag op vrijdag 16 augustus. Mannen in de leeftijd van 18 tot en met 50 jaar hebben dan al hun zoutlimiet voor een heel jaar bereikt. Volwassen mannen eten gemiddeld dagelijks 60% meer zout dan de richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanbeveelt. Schrikbarend, want er is nog meer dan een kwart jaar te gaan.
De WHO adviseert voor volwassenen een maximum van 5,0 gram zout per dag. In Nederland wordt door de Gezonheidsraad een limiet van 6,0 gram gehanteerd, maar de WHO ziet bij een zoutlimiet van 5 gram en minder pas gezondheidsbevordering optreden. Welke limiet je ook hanteert, Nederlandse mannen in de leeftijdsgroep 18-50 jaar hebben een inname van maar liefst 8,0 gram zout per dag volgens cijfers uit de meest recente Voedsel Consumptie Peiling (VCP) van het RIVM! Hun Zoutmaxdag, gerelateerd aan de WHO-limiet, valt dan ook meer dan vier maanden te vroeg in het jaar.
Zout belangrijk, maar teveel brengt risico’s mee
Zout is een essentieel element in ons dieet. Het is een bron van natrium, wat belangrijk is voor het regelen van vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Maar met ons huidige westerse dieet krijgen we dagelijks veel te veel zout binnen. Een te hoge zoutinname levert de nodige gezondheidsrisico´s op, zoals verhoogde bloeddruk (met als gevolg hart- en vaatziekten). Volgens de Hartstichting zijn er in Nederland inmiddels 1,7 miljoen mensen met een chronische hart- of vaatziekte. In 2020 waren dat er nog 1,55 miljoen. Daarnaast kan te veel zout zorgen voor een verhoogd risico op maagkanker, nierschade en botontkalking.
Alle Zoutmaxdagen van 2024 kan je hieronder vinden
Voedingsmiddelen ‘ontzouten’ gaat veel te langzaam
Verreweg het merendeel van onze zoutinname komt uit voedingsmiddelen. Van al het dagelijkse zout dat Nederlanders consumeren komt 87% uit voedingsmiddelen waaraan zout is toegevoegd, terwijl thuis tijdens het koken en aan tafel slechts voor 13% bijdraagt. Kijk je op de lange termijn, dan zijn we relatief gezien zelfs nog meer zout uit voedingsmiddelen gaan consumeren, en strooien we thuis minder met het zoutvaatje. Volgens voedselconsumptiepeiling over 2007-2010 kwam 79% van onze dagelijkse zoutconsumptie uit voedingsmiddelen en werd 21% thuis in de keuken en aan tafel toegevoegd.
Kant-en-klare maaltijden nog altijd zeer zout...
Nederlanders zijn minder zout gaan eten. Maar de afname is klein: 0,7 gram per dag. Van gemiddeld 7,3 gram per dag naar 6,6 gram per dag. Procentueel een daling van 4,4% en daardoor eentje die wellicht wel positief klinkt. De WHO adviseert landen echter om in 2025 hun nationale zoutinname met 30% te hebben verlaagd. In die buurt komen we in Nederland dus totaal niet.
Als je de laatste twee peilingen van het RIVM bekijkt hoe de afname van zout uit voedingsmiddelen is geweest, dan zijn we van 6 gram zout per dag uit voedingsmiddelen gedaald naar 5,6 gram per dag. Die 0,4 gram minder komt neer op een vijfde theelepel zout per dag minder. Voedselproducenten doen in onze ogen maar bar weinig aan serieuze zoutvermindering van hun producten om onze gezondheid te verbeteren. Dit ondanks alle - vrijwillige - afspraken tussen de overheid en het bedrijfsleven om zout in voedingsmiddelen te reduceren via onder meer het Akkoord Verbetering Productsamenstelling en diens opvolger de Nationale Aanpak Productverbetering (NAPV).
Vorig jaar zijn tijdens een bijeenkomst de resultaten van een tussenevaluatie van de NAPV, uitgevoerd door Wageningen University and Research besproken. Hieruit blijkt dat de NAPV nog geen leidende rol speelt in de herformulering van voedingsmiddelen in Nederland. In 2025 komt het RIVM met een eerste NAPV-monitoring. Hier gaan wij niet op te wachten, wij signaleren nu al een omgekeerde trend. We krijgen in plaats van minder zout relatief meer zout binnen via producten uit de voedingsmiddelenindustrie!
Bindende maximumwaarden nodig
Foodwatch vraagt met Zoutmaxdag aandacht voor de overconsumptie van zout in Nederland. Alle volwassenen in Nederland eten dagelijks nog altijd veel meer zout dan de aanbevolen richtlijn van de WHO. Alleen al met de hoeveelheid zout uit voedingsmiddelen zitten alle volwassen dagelijks boven de WHO-richtlijn. Alle volwassen mannen in ons land zitten bovendien ook boven de richtlijn van de Gezondheidsraad. Van alle volwassen vrouwen zit alleen de leeftijdscategorie van 65 tot en met 79 jaar net onder de 6 gram-grens van de Gezondheidsraad.
Zoutmaxdag bevestigt dat het dringend tijd is voor doeltreffende actie: consumenten schieten makkelijk over hun zoutlimiet heen. Foodwatch eist dat er onafhankelijke en wettelijk bindende maximumwaarden voor zout in voedsel worden vastgesteld. Serieuze limieten die niet over 10 jaar, maar zo snel mogelijk worden doorgevoerd. De Nederlandse overheid kan een voorbeeld kunnen nemen aan Bulgarije waar ze een zouttaks hebben, of Hongarije waar een chips-taks al een tijd in het leven is geroepen.
Downloads
Wij nemen het allemaal NIET met een korreltje zout: steun ons!
Foodwatch is een 100% onafhankelijke organisatie die elke overheidsfinanciering of donaties van bedrijven weigert. Zo voorkomen we belangenconflicten! Het zijn jullie donaties die onze vrijheid van meningsuiting en acties garanderen om te onderzoeken, alarm te slaan en dingen in beweging te krijgen. Samen maken we een harde vuist. Hartelijk dank voor je steun!
