Vruchtendrinkpakjes voor kinderen bevatten nauwelijks vruchten

foodwatch: “Veel drinkpakjes zijn vooral suikerwater met een paar druppeltjes ‘excuussap’. Doordat fabrikanten fruit gebruiken in de naam van de drankjes, denken veel ouders dat deze ongezonde suikerrijke drankjes gezond zijn. Daarbij komt ook nog eens dat sap ten onrechte zo’n gezond imago heeft want ook sap zit boordevol (fruit)suikers.Gelukkig kiezen steeds meer scholen en ouders voor water in de pauze, met een stuk echt fruit.”

Onderzoeksmethode en uitkomsten: niet zo fruitige drankjes
foodwatch bezocht van de grootste 5 supermarkten – Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi en Plus – in september ieder een winkel en onderzocht alle drinkpakjes die op dat moment werden verkocht. Drinkpakjes werden gezien als pakjes van rond de 200 ml, inclusief plastic flesjes en drinkzakjes, exclusief blik en glas. In totaal werden 180 drinkpakjes onderzocht. Van de 174 drinkpakjes hadden 136 een fruitsoort in de naam (78%). De drinkpakjes waren onder te verdelen als sappen, nectars, vruchten(fris)drank, water met smaakjes, yoghurt/zuiveldrankjes, chocomel en andere zuiveldrankjes (rijst/soja). Vervolgens selecteerde foodwatch de sappen, nectars en vruchten(fris)drank, exclusief de fruitwaters en ijsthee. Dit waren in totaal 82 drinkpakjes. Twee pakjes vielen af omdat het totale vruchtgehalte niet uit de ingrediëntenlijst bleek. Van de resterende 80 drankjes is met de informatie in de ingrediëntenlijst vastgesteld hoeveel sap het drankje bevat. Het vermelden van de hoeveelheid sap als die vrucht ook in de naam van het product staat, is een wettelijke verplichting; het zogeheten kwidden.

Van deze 80 vruchtendrinkpakjes bevatten er 46 drinkpakjes (58%) een vijfde (20%) of minder aan vruchtensap. 21 van deze 80 drinkpakjes (26%) bevatten zelfs 10% of minder aan vruchtensap. Het gemiddelde gehalte aan vruchtensap is 37%. Aan ruim meer dan de helft van de drinkpakjes is suiker toegevoegd, aan ongeveer een kwart kunstmatige zoetstoffen.

In de wet is vastgelegd dat alleen dranken die voor 100% uit vruchtensap bestaan, ook sap mogen heten. Bij nectar en vruchtendrank is dat minimaal 25%. Voor andere dranken zoals frisdranken en drinks is geen minimumpercentage vereist. Het is echter niet verplicht om op de voorkant duidelijk te maken onder welke categorie een drank valt, laat staan dat de gemiddelde consument het onderscheid kent.

Actieplan etikettering: vruchtendranken niet altijd eerlijk
Ook oud Minister Schippers stelde destijds in het Actieplan Etikettering: “De informatie op verpakkingen is niet altijd eerlijk en objectief, bijvoorbeeld de suggesties op de verpakkingen van vruchtendranken.” En “Verder is bepaald dat de productbenaming bestaat uit de opsomming van de gebruikte vruchtensoorten in afnemende volgorde. De productbenaming kan zowel op de voorzijde als op de achterzijde van een verpakking vermeld zijn.” Dus hoewel de minister erkent dat de informatie op de verpakking van vruchtendranken vaak niet eerlijk is, stelt ze ook dat het wettelijk volstaat om een ‘eerlijke’ benaming – waarbij de meest gebruikte vruchten worden genoemd - op de achterkant weg te stoppen.

foodwatch startte deze maand een e-mailactie om de minister op te roepen nu eindelijk in actie te komen tegen misleiding bij voedselverpakkingen. Heb je al getekend?

Bij 16 van de 80 vruchtendrinkpakjes (20%) zat de in de naam vermelde vrucht er 1% of nog minder in. Dit betrof vooral aardbei (6x), framboos (4x) en perzik (4x). Voorbeelden van drinkpakjes met weinig ‘naamgevende’ vrucht zijn naast de hierboven vermelde Jumbo Fruitdrink aardbei, bijvoorbeeld Wicky Aardbei met 10% vruchtensap waarvan 0,6% aardbei, Roosvicee fruitig drankje aardbei met 2% aardbei van de 15% vruchtensap, Dubbelfris framboos cranberry met appel met 1% framboos en 1% cranberry van de 15% vruchtensap en Plus Tintelfruit appel perzik met 21% appelsap en 1% perzik. 

Drinken en gezondheid
Kinderen krijgen veel te veel suiker binnen. Waar de Wereldgezondheidsorganisatie aanbeveelt maximaal 10% van je calorieën aan vrije suikers te consumeren, en liever nog 5%, krijgen vooral kinderen er veel meer van binnen. In de leeftijd van 7 tot 13 jaar zelfs het dubbele (20%); meer dan 25 suikerklontjes (100gr) per dag. Dranken met toegevoegde suikers verhogen je risico op diverse ziektes zoals hartziekten en diabetes type 2, zo stelde de Gezondheidsraad eerder vast. Op basis hiervan werd het meest recente algemene voedingsadvies van deze Gezondheidsraad door hen in het persbericht kernachtig samengevat met de titel: ‘Eet meer plantaardig, drink suikervrij’. Hoewel dit gebaseerd was op onderzoek naar dranken met toegevoegde suiker, en vooral ook voor deze dranken verbanden met een slechtere gezondheid worden gevonden, bevat ook vruchtensap veel fruitsuiker. Vruchtensap is eigenlijk het suikerwater uit fruit. Een stuk fruit bevat veel meer gezonde stoffen dan het sap, zoals ook vezels. Daarom wordt de consumptie van fruit aangeraden en fruitsap afgeraden.

Drinkpakjes voor kinderen proberen er zo fruitig mogelijk uit te zien maar ze bevatten vaak amper fruit. Meer dan de helft van de vruchtendrinkpakjes (58%) bevat één vijfde of minder vruchtensap tot soms zelfs minder dan één procent sap. De drankjes zijn veelal suikerwater met aroma. Het vruchtensap dat erin zit is vaak dan ook nog eens niet de vrucht uit de naam van het drankje. Zo zijn framboos en aardbei de ‘lokvruchten’ in de naam, en is appel de goedkopere vulvrucht die de lokvrucht grotendeels vervangt. Neem bijvoorbeeld Jumbo fruitdrink aardbei. Het is vooral suikerwater, aangevuld met 10% vruchtensap. Dit sap bestaat uit 9,4% appelsap en slechts 0,6% aardbei. Ondanks dat er weinig fruit in de drinkpakjes voor kinderen zit, is het gezonde imago van fruit dé verkooptruc voor de drinkpakjesfabrikanten: ruim driekwart van de drinkpakjes heeft fruit in de naam. Dit blijkt uit onderzoek van foodwatch naar 174 drinkpakjes uit de grootste vijf supermarkten. 

foodwatch is een e-mailactie gestart om de minister op te roepen eindelijk in actie te komen tegen misleiding rond voedselverpakkingen.