Het stilzwijgend vervangen van zonnebloemolie door palmolie in Milka Choco Sensation cookies is misleidend voor consumenten, omdat zonnebloemolie gezonder en duurzamer is. Palmolie is veel minder duurzaam en bevat meer verzadigde vetten, wat de voedingswaarde van de koekjes verslechtert. Het merk wekt wel de indruk dat de kwaliteit gelijk blijft. Palmolie is relatief goedkoper dan zonnebloemolie, wat de stijging van de kiloprijs van 10,99 euro naar 14,38 euro extra moeilijk te verklaren maakt.
Tussen april 2022 en 2024 verving Mondelez zonnebloemolie in deze koekjes door palmolie. Dit deden ze in het licht van ontheffingen en tijdelijke maatregelen, die aan de voedingsindustrie waren toegekend vanwege graan- en olietekorten als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Maar toen deze maatregelen in januari 2024 afliepen, bleef het merk palmolie gebruiken. Zonder consumenten duidelijk te informeren over de verandering. Palmolie is goedkoper, veroorzaakt milieuproblemen en de verzadigde vetzuren dragen bij aan een verhoogd cholesterolgehalte, om nog maar te zwijgen van het cardiovasculaire risico. Ook bij onze collega's van Foodwatch in Frankrijk was deze vorm van beknibbelfaltie in beeld. Aan hen liet Mondelez weten dat "het plan om terug te keren naar zonnebloemolie momenteel intern wordt besproken." Wij zien in november 2024 nog altijd palmolie op de verpakking staan.
Gouden Windei in teken van krimpflatie en beknibbelflatie
Het is het 15e jaar dat de Gouden Windei-verkiezing plaatsvindt. Dit jaar richt onze verkiezing om het meest misleidende voedingsmiddel in de supermarkt zich op producten die zich schuldig maken aan krimpflatie en beknibbelflatie. Deze misleidende trucs worden gebruikt door fabrikanten om dezelfde of een hogere prijs te vragen voor minder inhoud en/of een slechtere kwaliteit, waardoor consumenten minder krijgen zonder het te merken. Door dit soort gevoelsmatige misleiding aan de kaak te stellen, willen we eerlijkheid in de supermarkt bevorderen en fabrikanten aansporen om transparanter te zijn. Wij hebben ons over alle inzendingen van het afgelopen jaar gebogen en 7 kanshebbers geselecteerd voor het meest misleidende voedselproduct van het jaar. Op welk product stem jij?
Over krimpflatie en beknibbelflatie
Krimpflatie en beknibbelflatie zijn gevoelsmatig misleidend voor consumenten omdat deze praktijken subtiele en soms zeer aanzienlijke prijsstijgingen verbergen. Bij krimpflatie wordt de hoeveelheid van een product verminderd terwijl de prijs per product gelijk blijft of misschien iets kan dalen. Maar de kiloprijs stijgt in verreweg de meeste gevallen aanzienlijk. Bij beknibbelflatie gaat de kwaliteit van de samenstelling van een product achteruit zonder dat dit duidelijk gecommuniceerd wordt. Relatief dure ingrediënten worden vervangen door goedkopere alternatieven.
De praktijken van krimpflatie en beknibbelflatie worden vaak toegepast op basisproducten zoals voedsel, waar consumenten minder gevoeliger zijn voor prijswijzigingen. Immers, iedereen moet iedere dag eten en drinken. Krimpflatie en beknibbelflatie zijn vanuit consumentenpsychologisch oogpunt bedrieglijk, omdat het vertrouwen in merken kan aantasten wanneer consumenten uiteindelijk de veranderingen wel opmerken. Vaak gebeurt dit thuis, wanneer de houder voor bijvoorbeeld beschuiten ineens niet meer tot de rand is gevuld. Of wanneer een verpakking minder lang meegaat dan gebruikelijk. Dit ondermijnt de transparantie die essentieel is voor eerlijke marktwerking, waarbij consumenten volledige informatie nodig hebben om weloverwogen keuzes te maken.
Beide trucs zijn zeer lastig om te ontdekken, want vaak zijn oude verpakkingen en kassabonnetjes al weggegooid. Oude prijzen en ingredientenlijsten zijn hierdoor lastig te achterhalen.
