Consumentenprogramma Radar heeft naar aanleiding van ons recente onderzoek naar resten pesticiden op rozijnen en op populair vers kinderfruit hun Testpanel ingezet. Radar ondervroeg ruim 27.000 consumenten en hieruit blijkt dat 95% zich zorgen maakt over de besmetting van voedsel door landbouwgif. Overstappen op biologische varianten is lang niet voor iedereen te betalen. 96% van de ondervraagde consumenten vindt dat supermarkten verplicht moeten worden om te informeren over de achtergebleven gifresten op hun producten. Ook vindt 95% dat supermarkten een maximum moeten hanteren voor het aantal verschillende soorten gifresten op een product.
Hoe besmet is het voedsel in de schappen?
Eind vorig jaar publiceerden wij onze analyse van de NVWA test-data naar groente en fruit over 2021. Wat bleek? Er zit totaal geen schot in de zaak met de doelstelling van de overheid om ‘nagenoeg geen residuen’ van pesticiden meer te hebben op land- en tuinbouwproducten. 9 van de 10 geteste fruitproducten bevatten nog steeds bestrijdingsmiddelen, met gemiddeld 4 residuen per product. Mandarijnen en sinaasappelen scoorden het slechtst. Ook ontdekten we dat handhaving ontbrak bij een acuut gezondheidsrisico bij appels door teveel resten van de insecticide flonicamid.
Een andere zorgwekkende uitkomst van ons onderzoek is dat rozijnen in 2021 nog zwaarder besmet waren dan de jaren daarvoor met gemiddeld 18,6 verschillende soorten resten per monster. Op 1 monster van de Jumbo bleken zelfs 39 soorten gifresten te zitten! Dit is onacceptabel, omdat het nog altijd onduidelijk is hoe schadelijk deze combinaties kunnen zijn voor je gezondheid. Uit de tests bleek ook dat op rozijnen veelvuldig residuen voorkwamen van pesticiden die in de Europese landbouw verboden zijn en waarvan de schadelijkheid voor boer, consument of het milieu al vaststaat. Deze illegale stoffen verwacht je niet op je bord! Meer hierover lees je in onze campagne ‘Stop de grote gifroute’.
Het Radar Testpanel maakt duidelijk dat consumenten meer verwachten van de politiek, van de handhavingsautoriteit en van supermarkten. 80% vindt dat de politiek het gebruik van landbouwgif voor fruit en rozijnen helemaal moet verbieden. En 96% verwacht in ieder geval niet dat producten die te koop zijn in Nederland gifstoffen bevat die in de Europese landbouw verboden zijn.
>> Foodwatch analyseert jaarlijks de nationale testresultaten over residuen landbouwgif op levensmiddelen. Deze gegevens vragen we op bij de NVWA. Lees hier meer over op onze campagnepagina 'Gifresten? Nee bedankt!' <<
Reactie van supermarkten
Radar vroeg Albert Heijn, ALDI, Dirk, Jumbo, Lidl en PLUS om een reactie over hun residuenbeleid. De supermarkten geven allemaal aan dat ze bovenwettelijke eisen stellen aan de gehaltes aan gifresten die mogen achterblijven op aardappelen, groente en fruit. Ze hanteren dus strengere limieten dan de wet voorschrijft en zeggen hier ook op te controleren met steekproeven.
Enkel de ALDI en de Lidl blijken verder nog maatregelen te nemen tegen gifcocktails op versproducten. Zij hanteren een maximum van 5 verschillende soorten gifresten op het voedsel in hun schappen. Eerder zou Albert Heijn nog een grens getrokken hebben op 3 bestrijdingsmiddelen per product, maar nu laat de supermarkt weten dat zij helemaal geen eisen stellen aan hun telers over de aantallen gifresten.
ALDI neemt stappen tegen gifcocktails op rozijnen
Geen enkele supermarkt past nog een limiet toe op gedroogd fruit zoals rozijnen. Dit terwijl er juist op rozijnen ware gifcocktails te vinden zijn.
Maar onze publicatie en het daaropvolgende onderzoek van Radar hebben iets teweeg gebracht: ALDI gaat vanaf 1 juli 2023 hun eisen voor versproducten doortrekken naar gedroogd fruit. Eindelijk zet een supermarkt deze stap. Wij vinden dit natuurlijk goed nieuws en hopen dat andere supermarkten ook hun verantwoordelijkheid zullen nemen.
Supermarkten: gebruik jullie inkoopmacht!
Wij vinden dat er in Nederland dringend verandering nodig is in de landbouw. Het is voor agrariërs heel belangrijk dat ze de zekerheid hebben dat er een markt is voor hun producten. Daarom moeten supermarkten hun aanbod naar biologische producten vergroten.
Vorig jaar lanceerde het ministerie van Landbouw een Actieplan Biologische Landbouw. Op dit moment wordt slechts iets meer dan 4% van alle landbouwgrond in Nederland gebruikt voor biologische teelt. De minister heeft in zijn actieplan de doelstelling opgenomen om het aandeel biologische teelt te vergroten naar 15% in 2030. Ondanks dat dit in onze ogen een ondermaatse doelstelling is, moet er wel veel gebeuren om dit voor elkaar te krijgen. Volgens de minister is de stimulerende rol van supermarkten hierbij cruciaal. Hierover is nog altijd geen nieuws naar buiten gekomen, terwijl we vanwege onze gezondheid en de impact op de natuur snel actie nodig hebben.
Wij willen dat supermarkten hun verantwoordelijkheid nemen. Het is ons onduidelijk in hoeverre ze met hun inkoopbeleid sturen op minder pesticidengebruik in de landbouw. Daar zitten wij momenteel achteraan. We willen opheldering over hun inzet en aan de hand van de reacties gaan we natuurlijk verder campagne voeren!
Meer weten over onze plannen?
Foodwatch pleit voor landbouw zonder pesticiden, met een preventieve aanpak van plagen en ziektes op het veld door ruimte te geven aan biodiversiteit en natuurlijke ecosystemen. Daarvoor moet het Europese en nationale landbouwbeleid fundamenteel herzien worden, gericht op het stimuleren van gifvrij boeren en het zwaar beprijzen van pesticidengebruik. Je vindt hier alles over op onze campagnepagina ‘Naar gifvrije landbouw’.
